Roei!kunst-auteur Kees van Bueren vaart 25e keer de Skiffhead


Op zondag 24 maart roeit Kees van Bueren voor de 25e achtereenvolgende keer de Skiffhead. Hij nodigt alle lezers van Roei! uit om met hem mee te fietsen. De start is om 12.30 uur in Ouderkerk aan de Amstel.
Supporters zijn welkom om dat te vieren met een drankje en/of een broodje kroket, vanaf een uur of twee bij roeivereniging RIC, Korte Oudekerkerdijk 32, Amsterdam.

Kees van Bueren schrijft al jaren in ieder nummer van Roei! over onze sport in de kunst. Enkele jaren geleden hebben we een bundeling van de eerste jaren uitgegeven. Die bundeling is uitverkocht, maar wil je zijn bijdragen lezen, neem dan een abonnement op Roei!.


Oktober 2023: Roei! nummer 58

Lees je Roei! in je kantine? Neem zelf een abonnement!

In het oktobernummer een toerverhaal uit Frankrijk, en eentje in ons eigen land, op de Loosdrechtse Plassen.
In ‘Op de divan’ lees je hoe een boot gespietst werd door een vrachtschip. We gingen naar Zeeuws-Vlaanderen en naar Belgrado, en zagen hoe de Bosbaan langzaam maar zeker verandert in een plantenbak.
En Nico van der Zee, die, net met pensioen, nog nooit geroeid had, bouwde een eigen skiff en maakte er maar direct een tocht van 280 kilometer mee.
Nog veel meer vind je in dit en alle andere nummers van Roei!.

Mis geen nummer, neem een abonnement!


Dit is Roei! 56, het juninummer van 2023

Met een fotoverslag van de vlootschouw van De Hoop, een interview met de bondsvoorzitter Seada van den Herik en met Europees skiffkampioen Lennart van Lierop.

Plus een verslag met spectaculaire foto’s van de sloepen- en gigrace Harlingen – Terschelling.

Een recensie van het boek ‘Rust’ van de Sigri Sandberg, die de heel Sognefjord op roeide. En Mariëlle Tweebeeke ondervroegen we ‘net uit de boot’.

En natuurlijk: nog veel meer!

Neem een abonnement, het kost maar 35 euro per jaar.

Losse nummers bestel je door 6,50 per exemplaar plus 2,50 bijdrage in de verzendkosten over te maken naar de Stichting Roei, bankrekening: NL14 RABO 0166 3568 40.

Nieuw: de Roei!reeks


Veel roeiverhalen zijn het vertellen waard, het roei-erfgoed is veelzijdig, maar regelmatig zijn de verhalen te lang, te groot voor ons magazine. Daarom starten we met deze serie boekjes over roeien en alles wat ermee te maken heeft.
De boekjes worden in een kleine oplage gemaakt, tenzij we tevoren een grote vraag verwachten.
De eerste twee delen zijn verschenen. Bestel ze via roei.nu/winkel.


Nieuw: de Roei!reeks


Veel verhalen zijn te lang voor een artikel in Roei!. Daarom komt de redactie met een nieuwe serie: de Roei!reeks.

Dat is een serie monografieën over het roeien in de breedste zin van het woord. Ze kunnen gaan over een roeier, een boot, een evenement, een familie, een vereniging, een bokaal, een roeigebouw en ga zo maar door: over alles wat met roeien te maken heeft of eruit voortkomt.
Ieder deel zal rond 80 tot 100 pagina’s omvatten.

We starten de reeks met het boek waarmee het idee geboren is, Roeipotigen en andere vogels. Dat is ontstaan doordat veel boten naar vogels genoemd zijn, en doordat roeiers nu eenmaal veel vogels kunnen zien. Ton de Haas, kunstenaar en roeier bij Isala, tekende jarenlang al die vogels.

Deel 2: Jan Op den Velde: roeimemoires van een Lagaaier

Jan Op den Velde (1931-2022) roeide van 1950 tot 1954 bij Laga. Hij nam deel aan de Olympische Spelen van 1952 in Helsinki en roeide tweemaal in Henley. Hij stelde zijn memoires van die jaren voor Roei! op schrift. Verrijkt met zijn eigen tekeningen en beeldmateriaal uit zijn plakboeken wordt dat nummer 2 van de Roei!reeks. Het komt naar verwachting in september uit.

Prijs: 15 euro per nummer

De Roei!reeks is een extra uitgave, met een geringe oplage. Niet omdat we het schaars willen houden, maar omdat we de risico’s voor onszelf in de hand moeten houden. Uitbreiding is altijd mogelijk, bijvoorbeeld als een vereniging of sponsor het boek aan relaties wil geven, tot het moment dat we gaan drukken. In dat soort gevallen nemen we contact op en zal de prijs anders zijn, afhankelijk van het aantal.
De verzendkosten bedragen bij 1 exemplaar € 3,80 en bij 2 tot 5 exemplaren € 4,50.


Bestellen, informatie

Stort het bedrag op NL14 RABO 0166 3568 40 ten name van Stichting Roei, vermeld wat je wilt ontvangen, en je naam en adres.
Of stuur een mailtje aan redactie@roei.nu.

Roei!reeks, nummer 1

Ergogekkie slaat weer toe

Bij de Open Italiaanse Ergometerkampioenschappen heeft Robin Sterk (RV Beatrix, zie Roei! 49) zowel op de 2000 als de 500 meter met succes zijn titels verdedigd. Zijn grootste tegenstander was de hitte van 30 graden, maar dat gold natuurlijk voor iedereen. Ook de andere Nederlandse deelnemer, Wiecher Dalsem (R.C. Kampen), wist tweemaal in zijn – beter bezette – categorie (55-59) te winnen. Viva Olanda!

De spiegel

Afgelopen week publiceerde tijdschrift Roei! een artikel naar aanleiding van het eindrapport van de Commissie Diversiteit en Inclusie van de KNRB. Deze commissie D&I heeft afgelopen jaar via een uitgebreide enquête onderzocht hoe open we zijn als roeisport ten aanzien van achtergrond, geaardheid, gender of beperking. Het rapport houdt ons een spiegel voor en brengt scherp in beeld wat we impliciet al wel voorvoelen. Het overtal in blank, goed verdienend en hoogopgeleid zal geen verrassing zijn, net als het feit dat we als roeisport qua diversiteit en inclusie minder scoren dan voetbal en ons ongeveer op het niveau van schaatsen en wielrennen bevinden. So far levert het onderzoek vooral een onderbouwde kenschets.

Maar de resultaten tonen ook inzichten waar in ieder geval ik me, tot mijn schaamte, moet ik eerlijk bekennen, veel minder bewust van was. Zo had ik bijvoorbeeld echt de verwachting (en zeker ook de hoop) dat we met onze jonge en hoogopgeleide gemeenschap verder zouden zijn in de acceptatie van bijvoorbeeld de LHBTIQ+-gemeenschap dan uit het onderzoek blijkt. Ook bevestigt het onderzoek maar weer eens dat een getalsmatige meerderheid niet voldoende is voor een gelijkwaardige positie: er roeien meer vrouwen dan mannen, maar die verdeling komt niet terug in de besturen. En dan zwijg ik nog maar over al die andere groepen, minder hoog opgeleiden, minder verdienenden, gelovigen, met een nieuwe westerse achtergrond, met een beperking… Kennelijk is de ontwikkeling naar een meer inclusieve sport er een van zeer lange adem. Het D&I-onderzoek laat zien dat het proces van onderscheid maken ook te maken heeft met de bubbel waarin we zitten. Als roeiers dobberen we nogal eens rond in de vijver van ons kent ons.

Dat is niet nieuw. Het omgaan met gelijkgestemden en het maken van onderscheid met andere groepen speelt In de geschiedenis van de roeisport een belangrijk rol. Ik heb in een eerdere bijdrage aangehaald dat de hogere klassen, die de early adaptors van het roeien waren, zelf vaak niet aan wedstrijden deelnamen. Vermogenden huurden beroepsploegen in om voor hen te roeien. Er was scherp onderscheid tussen vermogende wedders en werkende roeiers. Toen de sport zich verder ontwikkelde en de hogere middenklasse zelf ging roeien ontstond een voor arbeiders afgesloten community met eigen decorum en zorgvuldige bewaakte omgangsvormen en ‘de Engelsche gentleman’ als rolmodel. Of het nu gaat om ‘kleeding, gebruik der booten, roeicommando’s of beheersching van het lichaam’: het Engelse voorbeeld vormt het ijkpunt. In het standaardwerk: Het roeien, handleiding bij de beoefening der roeisport uit 1919  waarschuwt de schrijver Abendanon zelfs dat de sport niet te populair zou moeten worden: de Engelse waarden zouden eens kunnen vertroebelen. 

Diezelfde angst voor verlies aan decorum leidde er ook toe dat vrouwen niet aan hardroeien mochten doen, dat was onvoldoende ‘ladylike’. Vrouwen waren veroordeeld tot stijlroeien. Vrouwen werden ook uitgesloten van boten met rolbanken en outriggers: bij het intrekken van de benen zou de rok omhoog gaan en er meer been in zicht komen dan fatsoenlijk geacht werd. En de vrouwelijke roeiers mochten in Amsterdam ook niet aanleggen bij het Kalfje: hun kleding was te aanstootgevend voor de andere clientèle.

Natuurlijk is het aardig om hoofdschuddend achterom te kijken, naar die malle fratsen van vroeger, maar laten we eens kijken wat we kunnen leren van de geschiedenis. Zou het doorgronden van de ontwikkeling van het vrouwenroeien ons kunnen helpen om de roeisport breder toegankelijk te maken? Niet dat we er al zijn ten aanzien van de positie van vrouwen in de sport overigens, zeker niet. Maar toch…

Een blik terug

De oudste roeiverenigingen in Nederland, die van voor 1900, zoals De Koninklijke, De Hoop, De Dordtsche en De Maas zijn gestart als echte mannenbolwerken. Vrouwelijke leden waren niet toegestaan. De landelijke bond hielp ook niet altijd mee: nog in 1930 sprak het – toen nog niet koninklijke – NRB-bestuur zich unaniem uit tegen het ‘raceroeien door meisjes’. Toch komt niet lang daarna een ontwikkeling op gang waarbij het Nederlandse roeien groot voorstander wordt van de vrouwensport.

Twee ontwikkelingen hebben bijgedragen tot deze draai.

Als eerste de ontwikkeling op de verenigingen. Bij een aantal studentenverenigingen – met Nereus als eerste – en bij de algemene verenigingen die na de eeuwwisseling worden opgericht, als Poseidon, Viking en Die Leythe worden vrouwen direct als lid toegelaten. Binnen die verenigingen groeit het aandeel roeiende vrouwen flink en ze lieten hun invloed op de clubs gelden.

Maar er was nóg een ontwikkeling die een push gaf aan het vrouwenroeien: bestuurlijke invloed. In 1939 wordt Frida Ie Cosquino de Bussy, lid van dames(!)roeivereniging De Vliet, het eerste vrouwelijke lid van het NRB-bestuur. En via het Nederlandse bestuur zet zij zich samen met de Duitse roeibond in voor het bevorderen van het wedstrijdroeien door vrouwen op internationaal niveau. En met succes: haar inzet leidt er onder andere toe dat in 1954, 24 jaar na het unanieme tegen-besluit van de NRB, het eerste internationaal erkende EK roeien voor vrouwen in Nederland wordt georganiseerd. Op onze eigen Bosbaan! Deze doorbraak krijgt vervolg onder invloed van Nely Gambon, die via KNRB en FISA de weg verder plaveit. Vanaf 1976 racen de vrouwen Olympisch.

De tekst gaat door onder het filmpje

De Nederlandse roeiwereld heeft zich in enkele tientallen jaren ontwikkeld van mannenbolwerk tot voorvechter van een gelijkwaardige positie voor vrouwen. We zien in dat proces een klassiek transitiebeeld: vernieuwingen beginnen in de periferie, bij de studenten en bij de jonge verenigingen. De succesvolle impulsen krijgen een podium en dan volgt formalisering.

Het onderzoeksrapport van de Commissie Diversiteit en Inclusie laat ons zien dat we als sport voor een flinke opgave staan. We zouden daarbij dezelfde weg kunnen volgen: ruimte bieden aan impulsen van onderaf, ruimte bieden aan nieuwelingen en de vernieuwers, aan grassroot movements. Maar hoe jammer zou het zijn als we er vervolgens weer een halve eeuw over doen om de volgende stap te zetten in diversiteit en inclusiviteit. Ja, er ligt een uitdagende opgave voor onze besturen (ja ook dat van de KNRB), voor onze commissies en ons sportkader om ruimte te geven aan nieuwe groepen daar concreet invulling aan te geven. Maar eerlijk gezegd denk ik dat dit niet genoeg is. Als we werkelijk meer divers en inclusief willen worden moeten we niet alleen naar besturen en kaders kijken, maar ligt er ook een opgave bij onszelf, bij ons roeiers.

Flabbergasted

Toen ik een paar weken geleden, op een congres met sportprofessionals, de uitkomsten van het KNRB-onderzoek over diversiteit & inclusie als lunchgesprek ter tafel bracht, antwoordde een tafelgenoot, prominent lid van de roeigemeenschap, dat haar de uitkomst van het onderzoek niet verbaasde: ’je wilt toch immers sporten met gelijkgestemden, met mensen die bij je passen.’ Ik was flabbergasted. Dit was het geluid van de heerengenootschappen, honderd jaar terug: de vereniging als vertrouwd soortgenotendomein.

Er is nog een lange weg te gaan naar een diverse en inclusieve sport.

Uitslag enquête uit 1940 over damesroeien. dameswedstrijden zijn toegestaan, ‘mits zij de heeren niet onderbreeken’ | Bron Stadsarchief Amsterdam

Jan Op den Velde overleden


Jan Op den Velde, chroniqueur van zijn roeicarrière bij Laga, is op 3 februari overleden, 90 jaar.

Hij had veel plezier in het op schrift stellen van zijn roeimemoires, met vaak zelf gemaakte tekeningen. Hij heeft daarmee vanaf april 2020 meer dan 50 bijdragen geleverd aan www.roei.nu.

Jan roeide van 1950 tot 1954 – ‘toen ongekend lang’ schreef hij – als student in Delft en in 1952 op de Olympische Spelen in Helsinki. Daar maakte een ploeggenoot tijdens de herkansing, terwijl ze een ruime voorsprong hadden, een snoek, ze verloren alsnog, dat was het einde van de Spelen voor Jan. Hij schreef er met veel humor over.

Zijn laatste bijdrage was van oktober vorig jaar, met de titel De Russen komen.

Na zijn studie Civiele Techniek hield het roeien op tot hij in 1965 een ploeg coachte en met hen in de boot stapte om de Head te varen. Zo kwam hij terug in de roeiwereld en vervulde functies bij de Roeibond, in commissies, als kamprechter en wedstrijdleider.

Zijn werk voor baggermaatschappijen bracht hem over de hele wereld en waar mogelijk ging hij roeien. Na zijn pensioen woonde hij enige jaren in Noord-Spanje, niet ver van de olympische roeibaan daar. De afgelopen jaren roeide hij bij Tromp ‘niet meer in de boot maar nog wel op de koffie met de ploeg’, zoals hij het formuleerde.

Roei! gaat dit voorjaar zijn roeimemoires in boekvorm uitbrengen.

Jan in mei 2014 tijdens een interview voor Roei!

Roei! december

Aan het begin van de coronapandemie, ruim anderhalf jaar geleden, vreesden veel roeiverenigingen een teruggang in leden en financiële problemen. Hoe is het ze sindsdien vergaan? Dat zochten we uit met de tweede Roei!-enquête over de coronacrisis.

Op de Olympische Spelen van Tokyo presteerden de grote roeilanden Duitsland, Groot-Brittannië en de Verenigde Staten dramatisch. We brachten we de achtergronden van het falen in kaart op basis van artikelen in de media.

Verder bezochten we een indoortraining in Rotterdam, roeivereniging Daventria in Deventer en namen we een Roei!kijkje langs de Linge.

Na de (ver)jaarkalender die we vorig jaar meestuurden met het decembernummer hebben we dit jaar besloten geen Roei!kalender te maken. De pandemie gooit het schema van de roeiwedstrijden nog te vaak in de war, actuele informatie over de planning en het doorgaan van wedstrijden is het best online te verkrijgen, bijvoorbeeld via de KNRB. Als alternatief komen we in 2022, bij het verschijnen van het vijftigste nummer van Roei!, met een speciale uitgave.