Bijlagen bij Roei! 55 | april 2023

pagina 25 Expositie The art of rowing

Op 25 maart is bij de Baarnse Watersportvereniging de Eem de expositie The art of rowing geopend. Er hangen replica’s van een selectie uit de kunstwerken die Kees van Bueren
tot dusverre in Roei! heeft behandeld. De expositie is onderdeel van de viering van het honderdjarig bestaan van de vereniging. Hieronder een filmversie van de expositie.

pagina 56 | Ángel Fournier

De bronzen race van Ángel Fournier tijdens de WK van 2014 op de Bosbaan.

Bijlagen bij Roei! 53 | december 2022

pagina 42 | Roeierspols

De miraculeuze genezing van de roeierspols bij een motorcoureur dankzij een gepulste infrarood laser. Daarover gaat dit artikel.


pagina 47 | Balanceren op de ergometer

Miguel Mendes de Léon, skiffeur bij De Ank, maakt kennis met / demonstreert de FloRow.


pagina 51 | De oceaanroeiers

Het volledige overzicht van oceaanoverstekers, vanaf Mark Slats in 2017, vind je hier.


Nieuw: de Roei!reeks


Veel roeiverhalen zijn het vertellen waard, het roei-erfgoed is veelzijdig, maar regelmatig zijn de verhalen te lang, te groot voor ons magazine. Daarom starten we met deze serie boekjes over roeien en alles wat ermee te maken heeft.
De boekjes worden in een kleine oplage gemaakt, tenzij we tevoren een grote vraag verwachten.
De eerste twee delen zijn verschenen. Bestel ze via roei.nu/winkel.


Bijlagen bij Roei! 51 | augustus 2022

pagina 54 | RV Breda met 25 roeiers naar de Vogalonga


  • Het Vogalonga-draaiboek van RV Breda is voor alle roeiverenigingen beschikbaar.
  • En ook is het draaiboek beschikbaar voor de ‘Traverseé de Paris’, het jaarlijkse evenement in Parijs.
  • De aanpassingen over de riggers (t.b.v. 5 C-vieren) tegen opspattende golven zijn te huur. Hiervoor kan je contact opnemen met Wouter van Hengel via toer@rvbreda.nl.

Vooraf

Eind 2021 werd het idee geboren, de Toercommissie kreeg toestemming van het bestuur van onze roeivereniging om vijf gestuurde vieren op boottransport naar Venetië te zetten en daar de beroemde Vogalonga van 32 km mee te varen. De Vogalonga is een protest tegen al het grote gemotoriseerde waterverkeer dat schade levert aan het leven in de lagune en aan alle gebouwen die op palen in het water staan. Zo staat b.v. de kerk Santa Maria della Salute op meer dan een miljoen eikenhouten palen en de pijlers van de Rialtobrug elk op 6000 palen.

Ooit is deze tocht met een paar boten begonnen, nu is het een fameuze wereldtocht, met dit jaar meer dan 7000 deelnemers in 1797 boten uit 30 landen. Een sterke deelname van Fransen (1325) en Duitsers (1231), 685 Hongaren, 45 Amerikanen, 35 uit de Arabische Emiraten, 6 Kenianen, 2 Mexicanen, 3 Oekraïners, 1 roeier uit Frans-Guyana en 1 Marokkaan. Natuurlijk ook veel Nederlanders, maar dat aantal wordt niet genoemd.

Vanuit de Toercommissie werd het V.O.C. (Vogalonga Organisatie Comité) opgericht, waarin Jan Huinen, Wouter van Hengel, Marga ten Wolde en Eleanor van Andel verder planden + regelden. Onze voorbereidingen gingen van de kladjes met aantekeningen naar een draaiboek, dat door Wouter van Hengel schematisch en kleurrijk werd opgesteld met juridisch advies van Jan Huinen. Een begroting voor de aanpassingen van de boten, het botenvervoer en de kosten voor ‘t inschrijven van de deelnemers, werd gemaakt.

Het was geen makkelijke tijd om deze tocht te organiseren door onzekerheid over het verloop van de corona hier en verder in Europa. Wat zijn dan de mogelijkheden van reizen, van het boeken van een verblijf e.d.? Besloten werd dat elke deelnemer zijn/haar eigen reis en verblijf zou regelen. En paar roeiers boekten een lang weekend, anderen een week of zelfs hun hoofdvakantie. De materialen voor de aanpassingen van de boten werden ondertussen duurder of sommige maten waren zelfs niet meer verkrijgbaar. In onze planning waren 4 momenten ingebouwd van go/no go, de inval in de Oekraïne was er één van.  We hebben uiteindelijk alle die momenten met een ja kunnen passeren.

Met hulp van velen werd er gezaagd, geverfd, gepast, gemeten en getest. De krant werd gebeld, een journalist en fotograaf bezochten de rv, kregen veel info en maakten foto’s. Hierop verscheen in BN De Stem een paginagrote rapportage van onze grote onderneming.

Toen de aanpassingen klaar waren en de definitieve bootindeling, hebben we drie flinke trainingstochten gevaren. Na de derde training werd iedereen terug op het vlot ontvangen met vrolijke luide Italiaanse muziek. Even later zaten we aan één lange tafel aan de Venetiaanse Pasta in het ‘Palazzo di Canottieri’. Het werd een gezellige avond waarbij we allen in gespannen afwachting waren van wat er ons verder in Italië te wachten zou staan.

Op woensdag 1 juni is ‘Operatie blauwe zeil’ op het plein voor de botenloods, waarop alle benodigdheden (in vijfvoud) keurig worden gemerkt voordat ze in de botenwagen gaan.

Donderdag 2 juni, Vogalongadag

Een botenwagen met een lading kleurige boten ( rood, wit en blauw) vertrekt naar de aflaadplaats op het Lido in Venetië, waar hij vrijdag aankomt. Zaterdagmorgen negen uur (laag water): alle roeiers zijn op het Lido om de boten af te laden en op te riggeren. Plots staat een aantal roeiers in het lage brakke water op de helling om elke boot stabiel te houden bij het instappen. Rond koffietijd vertrekken we in konvooi naar Sant Elena, met voor boeg en stuur een veiligheidshesje, want vandaag is het scheepvaartverkeer niet stilgelegd. Met de enorme golfslag proberen we bij de helling te komen die begroeid is met schelpen en algen. Waterschoenen aan, broek opstropen, uittappen en ‘tillen gelijk nú. De boten op het gras onder de bomen, de losse spullen gaan mee naar de appartementen.

Zondag 7.30 uur bij de boten. De boegroeiers  krijgen de eerder opgehaalde rugnummers en een herinneringsshirt. Dan in de file voor de tewaterlating en oproeien naar de start. Velen die na ons komen proberen voor te dringen met hun boten.

Om 9 uur ’t startschot van het kanon, gejuich! Dan komt de massa in beweging: grote gondels, kano’s sloepen, yole-de-mers, peddelboten, roeiboten, een paar suppers en zelfs twee waterfietsen. We horen de trommels van de peddelboten, het plonzen van onze eigen riemen en die van boten vlakbij en natuurlijk onze vreugdekreten “Oh wat mooi” en “Dit is te gek”, wat een belevenis dat we dit kunnen meemaken!

Wij zijn in clubtenue, in sommige andere boten is men voor de gelegenheid in een ludiek kleurtje. Het weer is prachtig. Wij gaan boten voorbij en boten gaan ons voorbij, er valt heel wat te kijken onderweg. Een gepavoiseerde sloep met een aantal jongelui die iets anders dronken dan water en uit hun radio luid Italiaanse muziek lieten klinken, kwam niet echt vooruit. We passeren Murano en gaan bij Burano bovenlangs weer terug. We zwaaien naar andere Nederlanders. De waterpolitie, in kleine snelle boten, houdt alles onderweg in de gaten. Bij een kleivlakte met wat begroeiing van zeekraal en lamsoor moesten we even stoppen en stapten we soppend met de waterschoenen in de prut. Zagen we nou het goed? Stond er iemand ergens in de ondiepe lagune gewoon in het brakke water naast de boot? Zo te zien 40 centimeter diep?  

Er was een zacht windje op de terugweg.  De opstopping bij de ingang van het ‘Canale di Cannaregio’ zagen we al van verre. Dit punt is een trechter. De waterpolitie probeerde de chaos te regelen. Maar ja, men wilde toch met tien boten dik door het smalle kanaal en het daaropvolgende bruggat. Waterpolitie in duikerspak en grote brillen op regelde in het water de doorgang. Drijvend gaat de massa boten, boord aan boord, langzaam verder. Duwen, trekken en schreeuwen, in het Italiaans, Duits etc. Het was één groot theater.  

Waar dit kanaal overgaat in het Grand Canal gaan we bakboord uit en kunnen we weer gewoon roeien. De inwoners en toeristen zingen, roepen, zwaaien en klappen vanaf de kanten en bruggen. In de tussentijd rent een echtgenoot op topsnelheid van de ene naar de andere kant van het eiland om zijn vrouw in de C4 te spotten en worden we door andere clubleden op de kade aangemoedigd voor het laatste stuk. Nu varen we ‘ns niet in de vaporetto, maar zelf langs de mooie paleizen, gebouwen en de hotels met terrassen vol bloemen. “Dag restaurantje Gam Gam waar we gisteren waren”.

Vlak voor de Rialtobrug maakte ook de organisatie van de Vogalonga foto’s. Bij de finish worden onze namen met een Italiaans accent afgeroepen, leuk, en ontvangen we een ‘gouden’ medaille. Even verderop wordt een tros bananen in de boot geworpen. Hiervan krijgen we wat energie om verder te roeien naar het verzamelpunt, om daarna weer in konvooi terug te varen naar de botenwagen op het Lido.

Voorbij 

Jammer, deze grandioze belevenis is voorbij. Hoewel, de botsende en klotsende hoge golven op de lagune brengen nog een extra 5 km sensatie en ook wat water in de boot, maar om te pompen was er net niet genoeg water tussen de spanten. Bij de helling op het Lido stonden onze stoere hulpen in het zoute water om de roeiers in balans te laten uitstappen.

Operatie ‘blauwe zeil’ verliep nu in omgekeerde volgorde. Aan het eind van de middag was alles weer opgeladen voor de terugreis. In groepjes vertrokken we om ergens te gaan eten. De KLM wijzigde ineens wat vertrektijden. Hierop besloot een roeier om met de botenwagen mee terug te rijden. Anderen moesten ’s nachts een watertaxi bellen om op tijd (04.00 uur) op het vliegveld te komen, maar die dure taxi zat wel heel mooi in de lak.

Een grote verrassing is toch wel het enthousiasme waarmee vele roeiers op woensdag 8 juni op de vereniging de boten hebben afgeladen, opgeriggerd en gesopt. Chapeau!!

Als admiraal van deze enerverende roeitocht ben ik blij dat niemand een blessure heeft opgelopen, dat er geen schade is gevaren (nou, een heel kleintje dan) en dat iedereen weer veilig thuis is. De onderlinge vriendschappelijke sfeer en hulpvaardigheid tijdens deze dagen was geweldig!
Nu is het echt voorbij, ik leg mijn taak neer. Dank aan alle fotografen die met hun foto’s dit verhaal hebben vereeuwigd.

Salute,
Eleanor van Andel
secretaris toercommissie van Roeivereniging Breda


pagina 54 | Voetenbordfrustratie

Dat is de kop boven een verhaal van Florrie van der Kamp in het clubblad De Landtong van Willem III. Het gaat over het gedoe bij het afstellen van het voetenbord, dat dat nou nooit eens lekker soepel gaat. Florrie stelde voor aan dit herkenbare probleem aandacht te besteden.
“Als je bedenkt dat we in een wereld leven die aan elkaar hangt van de technische hoogstandjes, dan is het toch wonderlijk dat daar niet iets beters voor kan worden bedacht” schreef ze. En zo is het. In ons eerste nummer – april 2014 – schreven we al een net zo kritisch verhaal over hetzelfde probleem. Kennelijk is het zo simpel niet, anders was er al lang een botenbouwer of andere techneut met de oplossing gekomen.


pagina 58 | Bij Winslow Homer: visserij met een dory


De slotwedstrijden zijn niet het einde


Feike Tibben is bestuurslid van de Koninklijke Nederlandse Roeibond, met als portefeuille innovatie en infrastructuur. Lees alle bijdragen – op persoonlijke titel – van Feike hier.


Op 2 en 3 juli waren de Slotwedstrijden. Traditiegetrouw hét sluitstuk van het studentenroeijaar, maar vaak ook de laatste wedstrijd van veel studentenroeicarrières. Nog steeds blijven er maar weinig studenten hangen in de roeisport. Einde studie? Einde sport! Dat zien we terug in cijfers: De leeftijdopbouw van onze roeigemeenschap laat een stevige dip zien vanaf 25 jaar.

De dip laat zich, hoewel nooit goed onderzocht, wel verklaren. De helft van alle roeiers komt voor het eerst met de roeisport in aanraking in hun studententijd. Roeien staat gelijk aan een nieuwe wereld, nieuwe vrienden, nieuwe uitdagingen. Dat er ook nog 101 algemene roeiverenigingen zijn, dat je nog op veel meer plekken kunt roeien, blijft buiten beeld. En laten we ook eerlijk zijn: waren die 101 algemene roeiverenigingen wel in beeld, dan was er nog wat te overbruggen: het verschil in sfeer en cultuur tussen een algemene en een studentenroeivereniging. Wat mij betreft ligt hier een prachtige uitdaging voor de afzwaaiende studentenroeiers om hun prestatie-, feest- en groepscultuur mee te nemen naar die andere verenigingen.

Een ander argument dat ik hoor is de belasting.  ‘Om lekker te roeien moet je minstens 4x in de week trainen én met een vaste ploeg’ zei laatst een – inmiddels gestopte – studentenroeier vol overtuiging, om vervolgens te constateren dat door werk en afspraken een vaste  ploeg er niet altijd in zat en dat bovendien vier keer per week sporten (half uur heen, anderhalfuur roeien, uurtje nazit) gelijk is aan twee volle werkdagen en dus niets ander rest dan te besluiten om te stoppen met de sport.  What a waste! Jammer van die investering om een nieuwe sport onder de knie te krijgen. Bovendien: het is best wel een goede sport voor twintig-plus.

Beste studentenverenigingen, ligt hier niet een mooi taak voor jullie om jullie leden voor te bereiden op hun studenten-pensioen en ze te behouden voor de roeisport? Zo houden jullie een – nog – betere oud-ledenbinding en wij met z’n allen een nog vitalere roeigemeenschap. Laat de slotwedstrijden niet het einde zijn.


Nieuw: de Roei!reeks


Veel verhalen zijn te lang voor een artikel in Roei!. Daarom komt de redactie met een nieuwe serie: de Roei!reeks.

Dat is een serie monografieën over het roeien in de breedste zin van het woord. Ze kunnen gaan over een roeier, een boot, een evenement, een familie, een vereniging, een bokaal, een roeigebouw en ga zo maar door: over alles wat met roeien te maken heeft of eruit voortkomt.
Ieder deel zal rond 80 tot 100 pagina’s omvatten.

We starten de reeks met het boek waarmee het idee geboren is, Roeipotigen en andere vogels. Dat is ontstaan doordat veel boten naar vogels genoemd zijn, en doordat roeiers nu eenmaal veel vogels kunnen zien. Ton de Haas, kunstenaar en roeier bij Isala, tekende jarenlang al die vogels.

Deel 2: Jan Op den Velde: roeimemoires van een Lagaaier

Jan Op den Velde (1931-2022) roeide van 1950 tot 1954 bij Laga. Hij nam deel aan de Olympische Spelen van 1952 in Helsinki en roeide tweemaal in Henley. Hij stelde zijn memoires van die jaren voor Roei! op schrift. Verrijkt met zijn eigen tekeningen en beeldmateriaal uit zijn plakboeken wordt dat nummer 2 van de Roei!reeks. Het komt naar verwachting in september uit.

Prijs: 15 euro per nummer

De Roei!reeks is een extra uitgave, met een geringe oplage. Niet omdat we het schaars willen houden, maar omdat we de risico’s voor onszelf in de hand moeten houden. Uitbreiding is altijd mogelijk, bijvoorbeeld als een vereniging of sponsor het boek aan relaties wil geven, tot het moment dat we gaan drukken. In dat soort gevallen nemen we contact op en zal de prijs anders zijn, afhankelijk van het aantal.
De verzendkosten bedragen bij 1 exemplaar € 3,80 en bij 2 tot 5 exemplaren € 4,50.


Bestellen, informatie

Stort het bedrag op NL14 RABO 0166 3568 40 ten name van Stichting Roei, vermeld wat je wilt ontvangen, en je naam en adres.
Of stuur een mailtje aan redactie@roei.nu.

Roei!reeks, nummer 1

Roeien is geen tennis… of toch wel een beetje?

Feike Tibben is bestuurslid van de Koninklijke Nederlandse Roeibond, met als portefeuille innovatie en infrastructuur. Lees alle bijdragen – op persoonlijke titel – van Feike hier.


“Nooit zullen wij vrijwilligers betalen. Je inzetten voor de club, dat doe je uit liefde voor de vereniging en uit passie voor de sport. Als je het om andere redenen doet dan mis je de ware passie en is dit het einde van de club.”

Nog zie ik hem zitten, deze bestuurder van een roeivereniging. Op een avond met roeibesturen met onder andere als thema ‘hoe krijgen we meer vrijwilligers’ spraken we onder andere over waarderen en belonen. Rood aangelopen en vol vuur was zijn betoog, overtuigd van eigen gelijk. En los van de vraag of waarderen en belonen ook per se betalen betekent: wees eerlijk, hoe prachtig is het wanneer verenigingen zo kunnen draaien: steunend op een krachtig en vitaal vrijwilligerskorps van actieve, betrokken leden. En gelukkig zijn er nog zulke verenigingen.

Maar aan de andere kant zien we verenigingen worstelen met het vinden van voldoende vrijwilligers. In een KNRB-enquête vorig jaar onder alle roeiverenigingen zeggen maar twee op de tien verenigingen voldoende vrijwilligers te hebben, de andere kampen met tekorten. De effecten laten zich zien: 40% van de roeiverenigingen heeft een wachtlijst of ledenstop. Cijfers die tot nadenken stemmen. In een eerdere bijdrage https://roei.nu/professionals-vrijwilligers/ schreef ik al dat er een uitdaging ligt om meer en betere vrijwilligers te krijgen. We stellen als sporters immers steeds meer eisen aan onze sportieve omgeving. We willen deskundige trainers, verantwoorde programma’s en spullen die beschikbaar en in orde zijn.

Maar terwijl het lastig blijkt om modern vrijwilligersmanagement op de verenigingen van de grond te krijgen, zien we een andere ontwikkeling steeds meer in opgang komen: professionals die diensten leveren aan verenigingen en roeiers.

Afgelopen weken trof ik ‘de commerciëlen’ meermalen: op een aftrapavond in Veghel voor een nieuwe roeivereniging was een grote zorg bij aanwezigen ‘hoe kan ik leren roeien?’ Bij de start van een vereniging is er natuurlijk geen panklaar instructiekader. Daar had Cor Scheffers in voorzien: ‘We hebben geregeld dat hier een team aan instructeurs komt, mét boten en zij leren u roeien. Daar moet u dan wel voor betalen.’ Iedereen blij. De kosten? Geen probleem vond men. De service werd juist op prijs gesteld. En dan afgelopen zaterdag. Die dag organiseerde Coastal Nederland samen met Weerribben Rowing een kennismakingsdag voor coastal roeien. En wie kwamen er op bezoek: verenigingsroeiers uit o.a. Almere, Voorschoten, Steenwijk en Heerenveen. Allemaal leden van verenigingen zonder coastal vloot, die weleens wilden ervaren hoe het is om in een coastal boot te varen en die ervaring weer meenemen naar hun vereniging.

Wie actief om zich heen kijkt zie bedrijven als Toprow, Saarrowingcenter, Roeiplezier, Ins & outs rowing en Weerribben Rowing op steeds meer plekken. Ze worden ingehuurd door verenigingen om een aanvulling te bieden op het verenigingskader of roeiers volgen een cursus.

Gaan we daarmee als roeiers richting de tennissport? In die sport is er gebruikelijk om betaalde krachten in te huren via o.a. gecertificeerde tennisscholen. Zo ver zijn we in de roeiwereld niet en wat mij betreft is het ook nog maar de vraag of we die kant op gaan, maar wat ik wel zie is dat de inzet van professionele externen steeds meer geaccepteerd wordt. In die ontwikkeling zijn we niet uniek op landelijk niveau vinden ‘de georganiseerden’ en ‘de commerciëlen’ elkaar. En om even een link te maken met het begin van deze bijdrage: ik geloof ook niet dat het inzetten van betaalde professionals de bijl aan de wortel van de vereniging is. Integendeel. Ik zie geen roeiers bij inzet van professionals om principiële redenen vertrekken bij de verenigingen. Wel zie ik verenigingen ontlast worden en roeiers beter en met meer plezier sporten. Volgens mij gaat het daarom.

Ergogekkie slaat weer toe

Bij de Open Italiaanse Ergometerkampioenschappen heeft Robin Sterk (RV Beatrix, zie Roei! 49) zowel op de 2000 als de 500 meter met succes zijn titels verdedigd. Zijn grootste tegenstander was de hitte van 30 graden, maar dat gold natuurlijk voor iedereen. Ook de andere Nederlandse deelnemer, Wiecher Dalsem (R.C. Kampen), wist tweemaal in zijn – beter bezette – categorie (55-59) te winnen. Viva Olanda!

De spiegel

Afgelopen week publiceerde tijdschrift Roei! een artikel naar aanleiding van het eindrapport van de Commissie Diversiteit en Inclusie van de KNRB. Deze commissie D&I heeft afgelopen jaar via een uitgebreide enquête onderzocht hoe open we zijn als roeisport ten aanzien van achtergrond, geaardheid, gender of beperking. Het rapport houdt ons een spiegel voor en brengt scherp in beeld wat we impliciet al wel voorvoelen. Het overtal in blank, goed verdienend en hoogopgeleid zal geen verrassing zijn, net als het feit dat we als roeisport qua diversiteit en inclusie minder scoren dan voetbal en ons ongeveer op het niveau van schaatsen en wielrennen bevinden. So far levert het onderzoek vooral een onderbouwde kenschets.

Maar de resultaten tonen ook inzichten waar in ieder geval ik me, tot mijn schaamte, moet ik eerlijk bekennen, veel minder bewust van was. Zo had ik bijvoorbeeld echt de verwachting (en zeker ook de hoop) dat we met onze jonge en hoogopgeleide gemeenschap verder zouden zijn in de acceptatie van bijvoorbeeld de LHBTIQ+-gemeenschap dan uit het onderzoek blijkt. Ook bevestigt het onderzoek maar weer eens dat een getalsmatige meerderheid niet voldoende is voor een gelijkwaardige positie: er roeien meer vrouwen dan mannen, maar die verdeling komt niet terug in de besturen. En dan zwijg ik nog maar over al die andere groepen, minder hoog opgeleiden, minder verdienenden, gelovigen, met een nieuwe westerse achtergrond, met een beperking… Kennelijk is de ontwikkeling naar een meer inclusieve sport er een van zeer lange adem. Het D&I-onderzoek laat zien dat het proces van onderscheid maken ook te maken heeft met de bubbel waarin we zitten. Als roeiers dobberen we nogal eens rond in de vijver van ons kent ons.

Dat is niet nieuw. Het omgaan met gelijkgestemden en het maken van onderscheid met andere groepen speelt In de geschiedenis van de roeisport een belangrijk rol. Ik heb in een eerdere bijdrage aangehaald dat de hogere klassen, die de early adaptors van het roeien waren, zelf vaak niet aan wedstrijden deelnamen. Vermogenden huurden beroepsploegen in om voor hen te roeien. Er was scherp onderscheid tussen vermogende wedders en werkende roeiers. Toen de sport zich verder ontwikkelde en de hogere middenklasse zelf ging roeien ontstond een voor arbeiders afgesloten community met eigen decorum en zorgvuldige bewaakte omgangsvormen en ‘de Engelsche gentleman’ als rolmodel. Of het nu gaat om ‘kleeding, gebruik der booten, roeicommando’s of beheersching van het lichaam’: het Engelse voorbeeld vormt het ijkpunt. In het standaardwerk: Het roeien, handleiding bij de beoefening der roeisport uit 1919  waarschuwt de schrijver Abendanon zelfs dat de sport niet te populair zou moeten worden: de Engelse waarden zouden eens kunnen vertroebelen. 

Diezelfde angst voor verlies aan decorum leidde er ook toe dat vrouwen niet aan hardroeien mochten doen, dat was onvoldoende ‘ladylike’. Vrouwen waren veroordeeld tot stijlroeien. Vrouwen werden ook uitgesloten van boten met rolbanken en outriggers: bij het intrekken van de benen zou de rok omhoog gaan en er meer been in zicht komen dan fatsoenlijk geacht werd. En de vrouwelijke roeiers mochten in Amsterdam ook niet aanleggen bij het Kalfje: hun kleding was te aanstootgevend voor de andere clientèle.

Natuurlijk is het aardig om hoofdschuddend achterom te kijken, naar die malle fratsen van vroeger, maar laten we eens kijken wat we kunnen leren van de geschiedenis. Zou het doorgronden van de ontwikkeling van het vrouwenroeien ons kunnen helpen om de roeisport breder toegankelijk te maken? Niet dat we er al zijn ten aanzien van de positie van vrouwen in de sport overigens, zeker niet. Maar toch…

Een blik terug

De oudste roeiverenigingen in Nederland, die van voor 1900, zoals De Koninklijke, De Hoop, De Dordtsche en De Maas zijn gestart als echte mannenbolwerken. Vrouwelijke leden waren niet toegestaan. De landelijke bond hielp ook niet altijd mee: nog in 1930 sprak het – toen nog niet koninklijke – NRB-bestuur zich unaniem uit tegen het ‘raceroeien door meisjes’. Toch komt niet lang daarna een ontwikkeling op gang waarbij het Nederlandse roeien groot voorstander wordt van de vrouwensport.

Twee ontwikkelingen hebben bijgedragen tot deze draai.

Als eerste de ontwikkeling op de verenigingen. Bij een aantal studentenverenigingen – met Nereus als eerste – en bij de algemene verenigingen die na de eeuwwisseling worden opgericht, als Poseidon, Viking en Die Leythe worden vrouwen direct als lid toegelaten. Binnen die verenigingen groeit het aandeel roeiende vrouwen flink en ze lieten hun invloed op de clubs gelden.

Maar er was nóg een ontwikkeling die een push gaf aan het vrouwenroeien: bestuurlijke invloed. In 1939 wordt Frida Ie Cosquino de Bussy, lid van dames(!)roeivereniging De Vliet, het eerste vrouwelijke lid van het NRB-bestuur. En via het Nederlandse bestuur zet zij zich samen met de Duitse roeibond in voor het bevorderen van het wedstrijdroeien door vrouwen op internationaal niveau. En met succes: haar inzet leidt er onder andere toe dat in 1954, 24 jaar na het unanieme tegen-besluit van de NRB, het eerste internationaal erkende EK roeien voor vrouwen in Nederland wordt georganiseerd. Op onze eigen Bosbaan! Deze doorbraak krijgt vervolg onder invloed van Nely Gambon, die via KNRB en FISA de weg verder plaveit. Vanaf 1976 racen de vrouwen Olympisch.

De tekst gaat door onder het filmpje

De Nederlandse roeiwereld heeft zich in enkele tientallen jaren ontwikkeld van mannenbolwerk tot voorvechter van een gelijkwaardige positie voor vrouwen. We zien in dat proces een klassiek transitiebeeld: vernieuwingen beginnen in de periferie, bij de studenten en bij de jonge verenigingen. De succesvolle impulsen krijgen een podium en dan volgt formalisering.

Het onderzoeksrapport van de Commissie Diversiteit en Inclusie laat ons zien dat we als sport voor een flinke opgave staan. We zouden daarbij dezelfde weg kunnen volgen: ruimte bieden aan impulsen van onderaf, ruimte bieden aan nieuwelingen en de vernieuwers, aan grassroot movements. Maar hoe jammer zou het zijn als we er vervolgens weer een halve eeuw over doen om de volgende stap te zetten in diversiteit en inclusiviteit. Ja, er ligt een uitdagende opgave voor onze besturen (ja ook dat van de KNRB), voor onze commissies en ons sportkader om ruimte te geven aan nieuwe groepen daar concreet invulling aan te geven. Maar eerlijk gezegd denk ik dat dit niet genoeg is. Als we werkelijk meer divers en inclusief willen worden moeten we niet alleen naar besturen en kaders kijken, maar ligt er ook een opgave bij onszelf, bij ons roeiers.

Flabbergasted

Toen ik een paar weken geleden, op een congres met sportprofessionals, de uitkomsten van het KNRB-onderzoek over diversiteit & inclusie als lunchgesprek ter tafel bracht, antwoordde een tafelgenoot, prominent lid van de roeigemeenschap, dat haar de uitkomst van het onderzoek niet verbaasde: ’je wilt toch immers sporten met gelijkgestemden, met mensen die bij je passen.’ Ik was flabbergasted. Dit was het geluid van de heerengenootschappen, honderd jaar terug: de vereniging als vertrouwd soortgenotendomein.

Er is nog een lange weg te gaan naar een diverse en inclusieve sport.

Uitslag enquête uit 1940 over damesroeien. dameswedstrijden zijn toegestaan, ‘mits zij de heeren niet onderbreeken’ | Bron Stadsarchief Amsterdam