Roei!

OProeien toen – aflevering 39
Tekst en tekeningen Jan Op | 16 juni 2021

Ik, Jan Op den Velde, 89 jaar, roeide voor Laga in de periode 1950-1954. De omstandigheden uit die jaren schets ik graag.
Vanaf OProeien toen – 1 is het een doorlopend verhaal. Via deze link vind je ze allemaal.

Het “bronzen” blikje (nauwelijks 2 cm doorsnede) van de Europese Kampioenschappen van dit jaar heb ik op zak. Seizoen afgesloten. Tot de Head van volgend jaar, 1952, geen “echte” wedstrijden meer.

Maar de terugreis vanuit Macon bevat een speciaal aspect. De aanwezigheid van damesploegen is niet ongemerkt voorbijgegaan. Er zijn gemengde ploegjes geformeerd tijdens het feestelijke afscheid van Macon. Dat leidt tot echtelijke verbintenissen: Spaarne-Laga. Later hoor ik dat de dames uitermate vereerd waren met de belangstelling van de als ruw bekend staande Delftenaren! Maar ze zullen zonder twijfel zelf ook hun bijdrage hebben geleverd.

Het nieuwe seizoen begint omstreeks begin oktober. Dan blijkt wie er dit jaar opnieuw halen wil maken om de eer van Laga te verdedigen. Meestal zijn dat er omstreeks vijftien. En ook nog een leger eerstejaars die eerst door de “zeef” gaan. Van de omstreeks 80-100 stuks zullen er 20 à 30 overblijven. Veel van deze eerstejaars zijn vaak op school voor “gym” elders te vinden. Met als gevolg dat hun lichaam geen idee heeft hoe het moet reageren op de commando’s van de eigenaar. En dus is deze categorie aanbevolen om het volgend jaar nog eens te proberen. Mijn “staat van dienst” helpt om in de Oude Vier mee te mogen varen.

1952

De NRB heeft voor het komende seizoen de wedstrijden op een rijtje gezet. De verenigingen hebben dat rijtje goedgekeurd. Van de 18 is de helft  een boord-aan boord wedstrijd over 2000 meter. Laga en de andere studentenverenigingen plus enkele burgerverenigingen doen daaraan mee. Het is mogelijk interessant voor huidige generaties om die agenda te tonen. De wedstrijden waaraan we deelnemen zijn met stip aangegeven. In het najaar geen wedstrijden. Kansen om een flink aantal blikken op “de lijst” te krijgen is beperkt .

Maar terug naar de drijfveer van deze kolommetjes: roeien. Dit jaar neemt Laga alleen met twee jonge ploegen deel aan de Head. De nadruk ligt dit jaar op twee vieren. Natuurlijk de 4+ voor de Varsity en een 4-. De laatste met onder andere de slagen van de succesvolle jonge acht van vorig jaar. Na twee jaren in de boot met een stevig stuk hout in de handen en de bijbehorende successen heb ik de smaak te pakken. En ik mag op 2 meevaren in de Oude Vier. Dat levert een flinke deuk in mijn roei-welzijn op. We worden derde.

Dan wordt de deuk iets minder diep. Ik word overgeplaatst naar de 4-, gecoacht door Jo, mijn coach van vorig jaar. Zijn studie verhindert de functie van hoofdcoach. Op boeg een voormalig roeier van een 4- van Willem III. Dit seizoen is WIII onze voornaamste tegenstander die het ons flink zuur maakt.

De eerste uitdaging is Hollandia. Vrijdagavond ons eerste duel tegen WIII. Stuurloos(!!). Slechts twee ploegen over de smalle Hollandia-baan. Ik laat de krant het verslag geven:

…de vier zonder stuurman op de eerste dag van de wedstrijden een uitstekende prestatie door de heat te winnen in de bijna onwaarschijnlijke snelle tijd van 7’05”4. De tijd betekent een royale verbetering van het baanrecord: 7’16” gevestigd in 1950 door Njord.

De volgende dag winnen we met een ruime voorsprong van Njord. Blik!

Lees volgende week verder!

OProeien toen – aflevering 38
Tekst en tekening Jan Op | 9 juni 2021

Ik, Jan Op den Velde, 89 jaar, roeide voor Laga in de periode 1950-1954. De omstandigheden uit die jaren schets ik graag.
Vanaf OProeien toen – 1 is het een doorlopend verhaal. Via deze link vind je ze allemaal.

Finale 8+, EK 1951, Macon, op de (mee-)stromende Saône.
We roeien op om de strijd (weer) aan te binden tegen de Denen vergezeld door de Engelsen (groot deel van de ploeg waarvan we in Henley verloren) en Joegoslavië. We hebben tegenstanders die net iets sneller waren dan wij. Dat laten we niet weer gebeuren.

Aan de start: ik kan de tegenstanders niet zien. Die liggen aan stuurboord. Niet van belang want alleen het blad van de slag is onze maatstaf. Êtes vous prêts, (één, twee, Laga weg) partez!

We hebben alvast twee metertjes gepakt. Ter informatie: aligneren? Lastig. Startbakjes met jeugdige vasthoudertjes erin? Onbekend. De kamprechter staat in zijn boot ter hoogte van de startlijn. En start de ploegen zodra hij vindt dat ze ongeveer gelijk liggen.

De Franse verslaggever: Départ en flèche des Hollandais! (als een schicht/scheet). De Telegraaf (Aad van Leeuwen):

De EK die een zó hoog roeipeil te aanschouwen gaven als na de oorlog nog niet het geval is geweest, kregen met deze race in de acht een onvergetelijk slot… Drie ploegen die boord-aan-boord streden en wier verschillen bij de finish slechts in honderdsten van seconden kunnen worden uitgedrukt.

Ik heb op televisie gezien dat er tegenwoordig roeiers zijn die het water voor straf(?) een flinke klap geven als ze te laat over de finish varen. Achteraf had ik dat ook kunnen doen.

Dit was onze laatste wedstrijd dit jaar. Hoogste tijd om de kroeg met de goedkope champagne te gaan bezoeken (ondanks onze ervaringen met onze stuurman). Van de schrale francs blijken we makkelijk te kunnen betalen. De gevolgen doen onze teleurstelling sterk verminderen. Dan horen we iets ongelofelijks: je krijgt ook een blik als je tweede of derde bent! Wist ik niet. In ieder geval moeten we snel naar de prijsuitreiking om de Engelsen te feliciteren. We kunnen ongeveer vijf man vinden om deze taak uit te voeren. We zijn inderdaad nog net op tijd om de Engelsen gedisciplineerd en keurig gekleed in witte blazers de trap af te zien dalen naar het ere-vlot. (Het peil van de rivier ligt ongeveer 5 meter lager dan de wal). Keurig opgesteld in de juiste volgorde. De Denen zijn ook compleet en staan netjes in de rij.

Dan zijn wij aan de beurt. Met z’n vijven stommelen we de trap af in vijf kleuren rood. Dan zien we Peter onze blikken alvast in ontvangst nemen. Hij vindt het zijn taak om te zorgen dat we onze (zeer kleine) blikjes zullen krijgen. Maar 9 doosjes is toch teveel voor de omvang van zijn handen. Dus helpen we oprapen. Netjes in een rij opgesteld staan lukt niet meer. Bovendien zou het maar een klein rijtje zijn waarvan niemand gelooft dat we met een dergelijk kleine bemanning in een acht zaten.

En dan komen we een plicht tegen die ons is geleerd door oud-leden. Een “premie” (geen “blik”) is Laga onwaardig en dient met een grote boog te water worden geworpen. Gevolgd door plassen op de plek van de van de tewaterlating. Dat plaatst je toch voor een dilemma.

 Ik heb ‘m stiekem in mijn zak gestopt.

Ons optreden: onvolledig de trap af, in veelkleurig beschadigd “rood” gekleed, deed de Roeibond besluiten dergelijke vertoningen niet meer toe te laten. Ik weet niet (meer) of er daarna “nationale” blazers in gebruik zijn gekomen. Vermoedelijk te duur.

OProeien toen – aflevering 37
Tekst en tekeningen Jan Op | 2 juni 2021

Ik, Jan Op den Velde, 89 jaar, roeide voor Laga in de periode 1950-1954. De omstandigheden uit die jaren schets ik graag.
Vanaf OProeien toen – 1 is het een doorlopend verhaal. Via deze link vind je ze allemaal.

Jan is op de EK van 1951 in Macon

Ik heb nog niets vermeld over de samenstelling van onze ”equipe”. Welnu:

• Dames: Spaarne 8, De Hunze 4+, Nautilus 1x.
• Heren: Laga 8 en 4-, Willem III 4+, Tromp 1x (Van Mesdag).

Uit mijn versleten geheugen: dit is de eerste keer dat dames deelnemen aan de EK. Even opgezocht: dat blijkt juist te zijn voor zover het EK betreft. Het “stijlroeien” is nog lang niet afgeschaft. Die “strijd” gaat over een “stijl”-volle haal en “stijl”-volle kleding. Als eerste aankomen is geen criterium.

De gebeurtenissen “op de wal” zijn naar mijn mening vermeldenswaard omdat het enig inzicht geeft in de roeiwereld van toen. Hoewel ik niet meer deelneem aan de roeiwereld van nu, vermoed ik dat de gebeurtenissen die ik hier beschrijf nu mogelijk ondenkbaar zijn. Wij waren echte amateurs en deden het roeien ”erbij” tijdens onze studie die eigenlijk voorrang diende te krijgen. Roeien was voor mij een apart vak. Als gevolg: met hakken over de sloot afgestudeerd.

Onze stuur is gevlucht na zijn ernstige misdragingen tijdens de training. Ook als wij in onze bedjes liggen nog geen spoor. Ja toch. Tevergeefs onhoorbaar en in het donker weet hij zijn plek te vinden. En dan is het even stil. Maar de horizontale houding is hem noodlottig. De inhoud van zijn maag komt met veel lawaai in zijn bedje terecht. Licht aan. Zijn buurlieden, Lex en ik, pakken het bed-met-volledige-inhoud op en deponeren dat op de gang. Licht uit. Licht aan. Henk van der Meer (Willem III en arts) blijkt ons handelen als gevaarlijk te beschouwen. Wij zien dat niet zo. Licht uit.

Terug naar roeien. Allereerst het verloop van de voorwedstrijden. Onze eerste voorwedstrijd is tegen Denemarken en Joegoslavië.

Stukje krant: De heats der achten waren buitengewoon spectaculair. Joegoslavië ligt op de 1000 m voor. Een boord-aan-boord race tussen Denemarken en Nederland volgde. Op de 1500 m wisten beide ploegen iets voor te komen. Een prachtige eindspurt van de Denen bracht hen op de eerste plaats, 5’52”94 (snelste tijd in de heats), wij 5’53”44, een verschil van een halve seconde of ongeveer een “tafje”. (Voor de niet-weters: het voorschip tussen puntje van de boot [boegbal bestaat nog niet] en de boegroeier. Voorheen was die ruimte afgedekt met doek dat met lak waterdicht werd gemaakt: “taf”. Maar makkelijk scheurde). Door de stroom mee: snelle tijden!!

In de herkansing tegen Spanje en Portugal. Afgang!  We verliezen met de op één na slechtste tijd (6’06”43) van Portugal (6’02”56). Dat hakt er wel in. Maar we worden toch nog toegelaten tot de halve finale.  Daarin roeien we weer tegen de Denen plus Frankrijk.

En weer winnen de Denen met 5’51”27 van ons (5’52”03), weer een paar meter (verd…). Ik heb dan altijd de gedachte: “als ik drie halen harder had getrokken…” We hebben de finale bereikt.

Lees volgende week verder!

OProeien toen – aflevering 36
Tekst en tekeningen Jan Op | 26 mei 2021

Ik, Jan Op den Velde, 89 jaar, roeide voor Laga in de periode 1950-1954. De omstandigheden uit die jaren schets ik graag.
Vanaf OProeien toen – 1 is het een doorlopend verhaal. Via deze link vind je ze allemaal.

Jan is op de EK van 1951 in Macon

De “École” Is onze rust- en slaapplek. Onze voeding wordt verzorgd in een restaurant aan de boulevard langs de Saône. Geregeld door het Roeibondbestuur. Om de Nederlandse wensen te vertalen in het Frans, waarbij de culinaire opvattingen nogal verschillen, is een echte kluif. Na exotische gerechten van geringe omvang is vrede gesloten en krijgen we “trainingsvoedsel”. Dit geldt voor het diner. Het ontbijt is sober en de lunch licht. Na de lunch gaan we “rusten”! Een ongekend fenomeen. Dus strekken we ons uit op de bedjes van de ”Jeunes filles”. Hoewel het “strekken” nogal beperkt is voor de meesten. Echter, coach en “stuur” rusten uit achter een fles met heel goedkope “champagne”. Met het doel de volgende training vorm te geven.

En dan gebeurt er iets dat zeker in de herinnering van de hele bemanning een voorname plaats inneemt. (Ik kan het ze nu, na 70 jaren, op één bemanningslid na, niet meer vragen). We dalen geheel uitgerust af naar de baan. In de verkleed-tent klimt onze stuur(p..) op een bank en houdt een toespraak!! Dat is heel bijzonder want meestal doet hij alleen in de boot zijn mond achter de toeter open. Kennelijk heeft Jo bij het overleg instructies gegeven die tot dit verschijnsel leiden. Het komt erop neer dat we beter moeten luisteren en betere halen maken. Nog beter?

We varen buiten langs de baan naar de start.

De bochtige ondiepe oever noopt tot sturen. Echter op zeker moment zijn we tot maaimachine bevorderd. We varen dwars door een veld met biezen. Gelukkig staat er genoeg water. De vraagtekens onder onze schedels hopen zich op. En er komen er steeds meer bij. Door het ongebruikelijke enthousiasme waarmee Peter ons over het water jaagt. Teruggekeerd bij het vlot kunnen we op eigen initiatief voorkomen dat het vlot en onze boot zich innig verenigen. Dat we daarbij zeer luidkeels onze afkeuring uiten zal geen verbazing wekken. Peter springt uit de boot en verdwijnt uit het zicht voordat we hem kunnen vragen…

Aan het diner ontbreekt hij. Zorgelijk? Hij zal zich zeker niet geroepen voelen om zich in ons bijzijn te begeven.

Lees volgende week verder!

OProeien toen – 35

Door Jan Op | 19 mei 2021

Ik, Jan Op den Velde, 89 jaar, roeide voor Laga in de periode 1950-1954. De omstandigheden uit die jaren schets ik graag.
Vanaf OProeien toen – 1 is het een doorlopend verhaal. Via deze link vind je ze allemaal.

Terug naar het roeien in 1951. De Acht op weg naar de NK. Door Jo zijn we na zijn aanvankelijke “nonchalante” aanpak zijn we weer op het rechte pad terug. Onze “kak” is vrijwel verdwenen, we kunnen enige tijd zonder druk lekker varen. En daar zijn snelle stukjes bij. Jo houdt ons bij de les.

Onze enige tegenstander is Nereus (acht de rest ons onoverwinnelijk?). Enige dagen voor de wedstrijd is een lid van de bemanning ziek. Bij Aegir wordt een invaller gevonden. In de krant staat: Laga had het moeilijk met versterkt Nereus. Sterker met één man uit het hoge Noorden! Voor hen die zijn gesteld op volledige informatie: dit zijn de ploegen:

Opmerkelijk is inderdaad dat we voor de tweede helft 20 seconden meer nodig hebben. (Een ander opmerkelijk feit is dat Aad lijkt te weten dat Laga een godin is. Hij weet vast niet dat ze drie(!) borsten heeft). In afwachting van de prijsuitreiking op de tribune(!) heeft de menigte zich alvast opgesteld op het grasveld ervoor.

We zijn goedgekeurd voor de EK in Macon (Fr). Samen met de vier-zonder (Laga) en de vier-met van WIII. En dames: de acht van Het Spaarne, de vier-met van de Hunze en de skiffeuse van Nautilus.

Naar de EK

Op weg naar de EK in Macon reizen we per trein. De wagons zijn verdeeld in “coupés“ en hebben ieder aan de instap-kant een “gewone” deur. Dus geen onderlinge verbinding. Het gezelschap stapt in. Ik weet niet meer hoeveel mensen in een coupé gaan. In ieder geval kleine groepjes van 10 tot 12 personen. Dus een mengsel van ploegen; een uitstekende manier om elkaar te leren kennen.

Een mooie gelegenheid om de “Code des Courses” te bestuderen. Vertaald uit het Frans, toen nog de officiële taal van de F(édération) I(nternationale) des S(ociétés) (d’)A(viron). Het starten is ook in ’t Frans. Onderaan staat :

DE VOLLEDIGE PLOEG MOET DUS DE WEDSTRIJD UITROEIEN (Het is voorgekomen dat een riem brak en de eigenaar te water ging om het gewicht in de boot te verminderen)

Ik kan van deze reis noch in mijn documenten noch in mijn geheugen iets terugvinden. Zoals In Parijs lunchen en van de Gare du Nord naar ’t Gare de Lyon (per bus?). Wat wel indruk heeft gemaakt is de aankomst bij ons tijdelijke verblijf: “School voor meisjes”.

Maar die waren er niet, vacantie. Wij, de mannen, kregen een gigantisch grote slaapzaal toegewezen (onze afvaardiging is ook groot). Daar staan aan beide zijden bedden. De dames (natuurlijk) ergens anders in de school. Wat mij wel is bijgebleven is dat de weg naar de baan (op de Saône) naar beneden gaat. Na het roeien naar boven lopen is een vermoeiende oefening na vermoeiende training. Natuurlijk tweemaal per dag. Overigens is het transport van de boten ook een witte vlek in mijn al jaren overvolle (roei-)geheugen.

Een stukje krant: “De acht van Laga weet de boot onberispelijk aan de gang te houden. Bij de boten die zo perfect doorlopen moet men gewoonlijk de winnaar zoeken. Bij de Delftenaren kan de zuiverheid van het waterwerk en de gelijkheid binnenboord nog wel iets beter maar de haal is eenvoudig formidabel.

We lezen dit natuurlijk pas toen we terug waren in Delft. Met de kennis van de uitslag.

Lees volgende week verder!