Het blad voor alle roeiers
Bij de Open Italiaanse Ergometerkampioenschappen heeft Robin Sterk (RV Beatrix, zie Roei! 49) zowel op de 2000 als de 500 meter met succes zijn titels verdedigd. Zijn grootste tegenstander was de hitte van 30 graden, maar dat gold natuurlijk voor iedereen. Ook de andere Nederlandse deelnemer, Wiecher Dalsem (R.C. Kampen), wist tweemaal in zijn – beter bezette – categorie (55-59) te winnen. Viva Olanda!
Afgelopen week publiceerde tijdschrift Roei! een artikel naar aanleiding van het eindrapport van de Commissie Diversiteit en Inclusie van de KNRB. Deze commissie D&I heeft afgelopen jaar via een uitgebreide enquête onderzocht hoe open we zijn als roeisport ten aanzien van achtergrond, geaardheid, gender of beperking. Het rapport houdt ons een spiegel voor en brengt scherp in beeld wat we impliciet al wel voorvoelen. Het overtal in blank, goed verdienend en hoogopgeleid zal geen verrassing zijn, net als het feit dat we als roeisport qua diversiteit en inclusie minder scoren dan voetbal en ons ongeveer op het niveau van schaatsen en wielrennen bevinden. So far levert het onderzoek vooral een onderbouwde kenschets.
Maar de resultaten tonen ook inzichten waar in ieder geval ik me, tot mijn schaamte, moet ik eerlijk bekennen, veel minder bewust van was. Zo had ik bijvoorbeeld echt de verwachting (en zeker ook de hoop) dat we met onze jonge en hoogopgeleide gemeenschap verder zouden zijn in de acceptatie van bijvoorbeeld de LHBTIQ+-gemeenschap dan uit het onderzoek blijkt. Ook bevestigt het onderzoek maar weer eens dat een getalsmatige meerderheid niet voldoende is voor een gelijkwaardige positie: er roeien meer vrouwen dan mannen, maar die verdeling komt niet terug in de besturen. En dan zwijg ik nog maar over al die andere groepen, minder hoog opgeleiden, minder verdienenden, gelovigen, met een nieuwe westerse achtergrond, met een beperking… Kennelijk is de ontwikkeling naar een meer inclusieve sport er een van zeer lange adem. Het D&I-onderzoek laat zien dat het proces van onderscheid maken ook te maken heeft met de bubbel waarin we zitten. Als roeiers dobberen we nogal eens rond in de vijver van ons kent ons.
Dat is niet nieuw. Het omgaan met gelijkgestemden en het maken van onderscheid met andere groepen speelt In de geschiedenis van de roeisport een belangrijk rol. Ik heb in een eerdere bijdrage aangehaald dat de hogere klassen, die de early adaptors van het roeien waren, zelf vaak niet aan wedstrijden deelnamen. Vermogenden huurden beroepsploegen in om voor hen te roeien. Er was scherp onderscheid tussen vermogende wedders en werkende roeiers. Toen de sport zich verder ontwikkelde en de hogere middenklasse zelf ging roeien ontstond een voor arbeiders afgesloten community met eigen decorum en zorgvuldige bewaakte omgangsvormen en ‘de Engelsche gentleman’ als rolmodel. Of het nu gaat om ‘kleeding, gebruik der booten, roeicommando’s of beheersching van het lichaam’: het Engelse voorbeeld vormt het ijkpunt. In het standaardwerk: ‘Het roeien, handleiding bij de beoefening der roeisport’ uit 1919 waarschuwt de schrijver Abendanon zelfs dat de sport niet te populair zou moeten worden: de Engelse waarden zouden eens kunnen vertroebelen.
Diezelfde angst voor verlies aan decorum leidde er ook toe dat vrouwen niet aan hardroeien mochten doen, dat was onvoldoende ‘ladylike’. Vrouwen waren veroordeeld tot stijlroeien. Vrouwen werden ook uitgesloten van boten met rolbanken en outriggers: bij het intrekken van de benen zou de rok omhoog gaan en er meer been in zicht komen dan fatsoenlijk geacht werd. En de vrouwelijke roeiers mochten in Amsterdam ook niet aanleggen bij het Kalfje: hun kleding was te aanstootgevend voor de andere clientèle.
Natuurlijk is het aardig om hoofdschuddend achterom te kijken, naar die malle fratsen van vroeger, maar laten we eens kijken wat we kunnen leren van de geschiedenis. Zou het doorgronden van de ontwikkeling van het vrouwenroeien ons kunnen helpen om de roeisport breder toegankelijk te maken? Niet dat we er al zijn ten aanzien van de positie van vrouwen in de sport overigens, zeker niet. Maar toch…
De oudste roeiverenigingen in Nederland, die van voor 1900, zoals De Koninklijke, De Hoop, De Dordtsche en De Maas zijn gestart als echte mannenbolwerken. Vrouwelijke leden waren niet toegestaan. De landelijke bond hielp ook niet altijd mee: nog in 1930 sprak het – toen nog niet koninklijke – NRB-bestuur zich unaniem uit tegen het ‘raceroeien door meisjes’. Toch komt niet lang daarna een ontwikkeling op gang waarbij het Nederlandse roeien groot voorstander wordt van de vrouwensport.
Twee ontwikkelingen hebben bijgedragen tot deze draai.
Als eerste de ontwikkeling op de verenigingen. Bij een aantal studentenverenigingen – met Nereus als eerste – en bij de algemene verenigingen die na de eeuwwisseling worden opgericht, als Poseidon, Viking en Die Leythe worden vrouwen direct als lid toegelaten. Binnen die verenigingen groeit het aandeel roeiende vrouwen flink en ze lieten hun invloed op de clubs gelden.
Maar er was nóg een ontwikkeling die een push gaf aan het vrouwenroeien: bestuurlijke invloed. In 1939 wordt Frida Ie Cosquino de Bussy, lid van dames(!)roeivereniging De Vliet, het eerste vrouwelijke lid van het NRB-bestuur. En via het Nederlandse bestuur zet zij zich samen met de Duitse roeibond in voor het bevorderen van het wedstrijdroeien door vrouwen op internationaal niveau. En met succes: haar inzet leidt er onder andere toe dat in 1954, 24 jaar na het unanieme tegen-besluit van de NRB, het eerste internationaal erkende EK roeien voor vrouwen in Nederland wordt georganiseerd. Op onze eigen Bosbaan! Deze doorbraak krijgt vervolg onder invloed van Nely Gambon, die via KNRB en FISA de weg verder plaveit. Vanaf 1976 racen de vrouwen Olympisch.
De tekst gaat door onder het filmpje
De Nederlandse roeiwereld heeft zich in enkele tientallen jaren ontwikkeld van mannenbolwerk tot voorvechter van een gelijkwaardige positie voor vrouwen. We zien in dat proces een klassiek transitiebeeld: vernieuwingen beginnen in de periferie, bij de studenten en bij de jonge verenigingen. De succesvolle impulsen krijgen een podium en dan volgt formalisering.
Het onderzoeksrapport van de Commissie Diversiteit en Inclusie laat ons zien dat we als sport voor een flinke opgave staan. We zouden daarbij dezelfde weg kunnen volgen: ruimte bieden aan impulsen van onderaf, ruimte bieden aan nieuwelingen en de vernieuwers, aan grassroot movements. Maar hoe jammer zou het zijn als we er vervolgens weer een halve eeuw over doen om de volgende stap te zetten in diversiteit en inclusiviteit. Ja, er ligt een uitdagende opgave voor onze besturen (ja ook dat van de KNRB), voor onze commissies en ons sportkader om ruimte te geven aan nieuwe groepen daar concreet invulling aan te geven. Maar eerlijk gezegd denk ik dat dit niet genoeg is. Als we werkelijk meer divers en inclusief willen worden moeten we niet alleen naar besturen en kaders kijken, maar ligt er ook een opgave bij onszelf, bij ons roeiers.
Toen ik een paar weken geleden, op een congres met sportprofessionals, de uitkomsten van het KNRB-onderzoek over diversiteit & inclusie als lunchgesprek ter tafel bracht, antwoordde een tafelgenoot, prominent lid van de roeigemeenschap, dat haar de uitkomst van het onderzoek niet verbaasde: ’je wilt toch immers sporten met gelijkgestemden, met mensen die bij je passen.’ Ik was flabbergasted. Dit was het geluid van de heerengenootschappen, honderd jaar terug: de vereniging als vertrouwd soortgenotendomein.
Er is nog een lange weg te gaan naar een diverse en inclusieve sport.
Door Feike Tibben | 29 maart 2021
Feike Tibben is bestuurslid van de Koninklijke Nederlandse Roeibond, met als portefeuille innovatie en infrastructuur. Lees alle bijdragen – op persoonlijke titel – van Feike hier.
Als sportbestuurder zijn we vaak bezig met nieuwe zaken. ‘Wat komt er op onze sport af, wat moeten we daarmee en hoe krijgen we dat geland.’ En eerlijk is eerlijk: er komt veel op de sport af en zeker niet alles landt. Het is steeds weer een uitdaging om te selecteren welke ontwikkelingen relevant zijn, wat het juiste moment is en hoe draagvlak kan worden gekregen. En soms zijn er van die veranderingen die verrassend snel worden overgepakt. Alsof er een soort logisch/magisch momentum in de lucht hing en het alleen maar wachten was op de final push.
De zorg om zichtbaarheid lijkt zo’n onderwerp te zijn dat in de lucht leek te hangen en snel gemeengoed wordt. In andere sporten zagen we al langer een ontwikkeling naar meer aandacht voor veiligheid: hardlopers, wielrenners en motorrijders dragen fluorescerende kleding. Fietsers, skiërs en schaatsers hebben helmen op. In die sporten lijkt de aandacht voor veiligheid geruisloos en vanzelfsprekend te zijn ingevoerd. Bij roeiers leek zichtbaarheid tot voor kort geen hot topic. Bij de KNRB-commissie Veiligheid was dit best wel lang onderwerp van onderzoek en gesprek: moeten we hier landelijk wat mee of is dat een verantwoordelijkheid van de individuele roeier of de vereniging? En als we er al wat mee zouden willen, wat is dan passend? Een advies, een verplichting, een campagne? Zouden we überhaupt de discussie ‘van bovenaf’ dan wel aandurven? Verenigingen hechten immers sterk aan verenigingskleuren. En voor zover clubtradities niet heilig waren, dan hadden we nog te maken met eigenwijze roeiers die ‘al jaren…’ en ‘nog nooit….’ etc. Toch liet het niet los. We ontvingen ongevalsmeldingen, kregen filmpjes van binnenvaartschippers en in onderzoek van British Rowing zagen we dat daar 2/3 van alle roei-ongevallen zichtgerelateerd is (zie hieronder). Dat zou bij ons niet anders zijn: ook bij ons is ‘zien en gezien worden’ een dominante ongeluksfactor.
Gelukkig durf ik inmiddels bijna te zeggen dat zichtbaarheid geen hot topic leek voor roeiers… want de aandacht voor veilig varen neemt toe en die ontwikkeling gaat snel: op het roeicongres voorjaar 2021 riepen diverse verenigingen na de presentatie (bekijk ‘m HIER nog maar eens na) de landelijke bond op om duidelijkheid te verschaffen naar verenigingen en roeiers. En al een half jaar later, op de najaars-ALV van de KNRB, 20 november 2021, is de richtlijn zichtbaarheid aangenomen. Het besluit: buiten wedstrijden om wordt roeien in zichtbare kleding verplicht. Verenigingen krijgen een jaar de tijd om dit in te voeren.
Dat levert inmiddels goede acties op. Aanbieders van roeikleding hebben veilige kleuren in hun pakket opgenomen.
Je hoeft je dus niet in te pakken als een verkeersregelaar. Verenigingen als DDS, Viking, Hemus, Isala, Aross, ’t Diep, de Compagnie en De Zwolsche, hebben hun kledingassortiment aangepast of uitgebreid, vaak gepaard met leuke kortingsacties voor leden. (tip dus voor vaderdag/ moederdag/ verjaardag/ paasbestdag etc.) Prachtig hoe verenigingen dit oppakken en hoe ‘zien en gezien worden’ de nieuw roeinorm wordt!
Het fijne is dat onze verbeterde zichtbaarheid ook opvalt bij anderen. Het valt op bij binnenvaartschippers en bij controlerende overheden. Steeds vaker zien ze dat de roeisport veilig verkleurt en ze laten dat ook merken. Ze hebben het er over met elkaar en wij krijgen complimenten. Ook verzekeraars blijken wakker. Ik had een kennismakingsgesprek met een nieuwe vertegenwoordiger van Raetsheren van Orden. (Voor de minder-ingewijden: ‘Raetsheren’ is de verzekeraar waar het gros van de roeiverenigingen hun boten hebben verzekerd.) Het was deze man beroepshalve opgevallen dat roeiers op het water steeds vaker ‘van die felle jackies’ dragen en vroeg zich af hoe dat kwam. ‘Het valt me ineens op, vroeger zag je niemand in veilige kleding en nu bijna iedereen, goed hoor. ’ Het is dan mooi dat ik hem kan uitleggen dat we een actieve veiligheidscommissie hebben, en dat we met elkaar hebben afgesproken dat we zichtbare kleding gaan dragen. Niet omdat het van anderen moet, maar omdat we met elkaar, alle roeiverenigingen samen, dat op de Algemene Vergadering van de KNRB hebben besloten. Omdat we veilig willen sporten.
Bovendien: als sporter vaart het ook net wat comfortabeler als je weet dat anderen je zien.
Door Feike Tibben | 19 februari 2021
Feike Tibben is bestuurslid van de Koninklijke Nederlandse Roeibond, met als portefeuille innovatie en infrastructuur. Lees alle bijdragen – op persoonlijke titel – van Feike hier.
In de tijd dat ik puberde, in de jaren zeventig, kwamen ze op: trimparcoursen. Rondjes van een paar kilometer in bos of park met om de paar honderd meter lompe houten objecten en een paal met een plaatje waarop stond welke oefening men geacht werd te doen. Er moeten er honderden zijn aangelegd. Eerlijk gezegd: echt druk was het er nooit. De populariteit nam ook snel af na achterstallig onderhoud en een flink aantal ongelukken (bij zo’n oefening als op de foto ga je natuurlijk niet suf bokje springen, maar wedstrijdje doen wie het snelst staand op palen van paal naar paal kon… veel spannender).
Tegenwoordig doen we dat anders. De trimspullen zijn niet meer lomp en van hout maar hip en gekleurd, vaak voorzien van interactieve gadgets. Ze staan ook niet meer ver weg, achter wat struiken, maar vormen een prominent deel van het stedelijke landschap. De trimparcoursen van vroeger zijn heuse streetworkouts geworden en vormen een dankbaar onderdeel van het sportaanbod door bootcampers. Google maar eens op ‘workout / openbare ruimte’.
Maar met het plaatsen van een paar van die workoutstations zijn we er niet. In de strijd tegen beweegarmoede is dat ene uurtje sporten in de week echt niet voldoende. ‘Bewegen hoort een onderdeel te zijn van ons dagelijkse doen en laten’, laat prof. Erik Scherder niet na ons steeds maar weer in te prenten. In steden en dorpen wordt er daarom hard nagedacht hoe we onze woon- en werkomgeving beweegvriendelijker kunnen maken. Dat gaat inderdaad verder dan het plaatsen van een streetworkoutstation. Dat gaat er ook om hoe je bereikbaarheid per auto iets moeilijker maakt en de bereikbaarheid op de fiets beter, of hoe je leuke ommetjes maakt. Misschien zijn in jullie stad ook wel van dit soort initiatieven. Allemaal heel sympathiek en goedbedoeld. Vanuit onze sport vallen me paar dingen op:
Het gaat bijna altijd over sportvoorzieningen op het land, bijna nooit wordt het water benut. Zelfs in een stad als Amsterdam, met al z’n grachten, komt het sportief gebruik van water er bekaaid vanaf en worden nauwelijks extra watervoorzieningen gepland. Kijk maar eens hier: Mooie plaatjes, maar wat het concreet oplevert voor onze sport..? Ik zie het nog niet. Dat doet Utrecht toch anders. In het convenant dat de roeiverenigingen vorige maand met de gemeente hebben gesloten erkent de gemeente dat óók watersport hoort bij een beweegvriendelijke stad. Via een Visie stadswater wil de gemeente zich inzetten voor het behoud van het roeien voor zoveel mogelijk roeiers op het Merwedekanaal. Die actieve opstelling van de gemeente is zeker te danken aan de Utrechtse verenigingen die al jaren zichtbaar en constructief vechten voor hun plek op het gemeentelijke sporttableau. Dat gaat de goede kant op.
De Utrechters zijn niet de enigen met zo’n actieve benadering. Roeivereniging De Dragt in Drachten heeft er bijvoorbeeld voor gezorgd dat in hun regio kanosteigers geschikt worden gemaakt voor roeiers. Kleine moeite, veel plezier. Nu kunnen ze langere tochten maken. Amenophis in Zeewolde gaat nog een stapje verder en heeft met de gemeente flink meegedacht over extra verbindingen. Het schijnt dat die actieve opstelling ze ook nog eens geld oplevert. Dat doen ze handig daar. Roeivereniging Aquarius in Bergen op Zoom gaat nóg een stapje verder. Zij willen bij hun roeivereniging een steiger bouwen die ook gebruikt gaat worden door dagrecreanten. Een steiger voor dagrecreanten, de meeste roeiverenigingen zouden ervan gruwen, maar Aquarius ziet het als manier om meer in the picture te komen en de vereniging te laten groeien. En jawel: de gemeente ziet dat wel zitten..
Veel gemeenten lijken in hun plannen voor een beweegvriendelijke stad de nadruk te leggen op de inrichting van de openbare ruimte. Ik begrijp dat wel: de openbare ruimte is hét speelterrein van plannenmakers en hier valt snel en zichtbaar te scoren. Maar een beweegvriendelijke omgeving vraagt meer dan het plaatsen van huppel- en hangunits. Om te zorgen dat die beweegvriendelijke omgeving gebruikt wordt is ook een beweegvriendelijke sociale omgeving nodig. Als jij de enige in je omgeving bent die gebruik maakt van die spullen, hoe flashy ook, hou je het niet lang vol. Een snerende opmerking of nog weer een druilerige dag zijn genoeg om je goede voornemens te breken.
Sportverenigingen bieden zo’n sociale structuur: je sport met elkaar, je jut elkaar op, maakt plannen en belt met elkaar als een ander opeens niet meer verschijnt, ‘hé waar blijf je’. Door met elkaar te sporten, blijf je sporten. De populariteit van ons studentenroeien bewijst het ieder jaar weer en ook in andere cijfers kun je een patroon zien: van een sportschool zijn mensen zijn gemiddeld maar twee jaar lid. Voor sportverenigingen is dat bijna tien jaar. Vijf keer zo lang. En dat zie je terug: wie door de oogharen kijkt naar de kaarten hieronder over beweegnorm en verenigingslidmaatschappen dan valt op dat in gebieden met veel sportbondleden (= mensen die lid zijn van een sportvereniging) vaak beter voldaan wordt aan de beweegrichtlijn. Vergelijk bijvoorbeeld Overijssel, Gooi/noordelijke Randstad en Zuidoost Brabant maar eens met Noordoost Groningen, Zuid Limburg en de Zeeland/zuidelijke Randstad: lid zijn van een vereniging zou zomaar een factor van belang kunnen zijn voor het bereiken van een beweegrijke samenleving.
Bron: https://www.sportenbewegenincijfers.nl/kaarten
Investeren in een beweegvriendelijke omgeving vraagt dus om meer dan investeren in spullen. Het vraagt om investeren in de hele sportinfrastructuur, dus ook in verenigingen. Het is belangrijk dat onze verenigingen, de verenigingsgebouwen, maar ook de verenigingen op zich zichtbaar en uitnodigend naar nieuwe sporters zijn. Zo worden verenigingen onderdeel van de totale sportieve ruimte. Helaas zie ik in de beweeginvesteringen nog maar weinig het woord verenigingen terugkomen.
En wat voor verenigingen geldt, geldt ook voor sportroutes: het is belangrijk dat er goede routes zijn waar veilig en comfortabel gesport kan worden, dus zonder al te veel kruisingen, overstekend verkeer etc. en waar sport zichtbaar en beleefbaar is. Voor ons roeiers geldt dat de Amstel, de Rotte, de Eem, het Zwarte Water of de Vecht niet alleen mooi zijn om langs te fietsen of te wandelen: ze zijn ook dé openluchtetalage voor de roeisport. Iedere roeier kent wel de ervaring dat mensen langs de kant even samen op gaan met de ploeg. Meer dan eens zei een lid dat zich aanmeldde: ‘Ja ik zie jullie altijd roeien, dat ziet er zo mooi uit. Ik dacht, dat moet ik ook maar eens gaan doen.’ Wij roeiers zijn het uithangbord van de sport: zien roeien, doet roeien!
De aandacht (en geld!) die er is voor een beweegvriendelijke stad lijkt nog maar weinig te landen bij de watersport en bij de sportverenigingen. Als watersport zitten we op een eiland. Water is niet top of mind bij de overheden. Een mooie kans voor verenigingen om zich in de kijker te roeien! Neem de gemeentelijke beweegdenkers een beetje op sleeptouw. De beweegcijfers laten de meerwaarde zien & de goede voorbeelden van Utrecht, Zeewolde etc tonen dat het loont: in spullen, in geld én in leden. Aan de slag!
Hieronder alle afbeeldingen en de details.
Door Feike Tibben | 19 februari 2021
Feike Tibben is bestuurslid van de Koninklijke Nederlandse Roeibond, met als portefeuille innovatie en infrastructuur. Lees alle bijdragen – op persoonlijke titel – van Feike hier.
‘Hoeveel recreatief roeiende roeiers zijn er eigenlijk?‘ Zomaar een vraag die langskwam in de nieuwe KNRB-commissie recreatief roeien. Die andere groepen weten we vaak wel. We kennen de wedstrijdroeiers van verslagen en van inschrijvingen, van stukjes in de media en van eigen bijdragen op de socials. Maar recreatieve roeiers? De slagen in de lucht liegen er niet om: ’60 procent’, roept de één. Een ander overtroeft: ‘Als ik kijk naar mijn club, ik denk zeker wel 80 procent’. Weer een ander toont zich voorzichtiger en claimt een voorzichtige 40%. Maar hoe zit het nou? Verenigingen categoriseren leden niet, laat staan dat die gegevens worden gedeeld. Inschrijfgegevens bieden ook geen soelaas. Gelukkig bleek er in een enquête uit 2020 ten behoeve van het Handboek Roeiaccommodaties aan de verenigingen een aantal vragen te zijn gesteld over de ledenpopulatie. De enquête is door bijna de helft van alle roeiverenigingen, studenten en algemeen, groot en kleiner, ingevuld en dus bruikbaar.
Het levert interessante uitkomsten. In één beeld hierboven is te zien hoe de roei-ambities en roeicultuur verschillen tussen algemene en studentenroeiverenigingen. Om de grootste er uit te pakken: bij studentenverenigingen doet 2/3 van de leden aan competitieroeien. Bij algemene verenigingen roeit 2/3 vooral op de eigen club en doet niet mee aan evenementen. Deelname aan (inter)nationale wedstrijden is zowel bij de studenten als de algemene verenigingen beperkt tot de meest fanatieke 10%.
Roeiers die niet meedoen aan evenementen, die dus niet een meedoen aan de Head of the River, Lingebokaal, of Amstelcup, ook niet op de NKIR of bij een coastal wedstrijd zijn. Roeien die wel? Ja hoor: het zijn veel routineroeiers die één of meer keren per week met een vaste ploeg het water op gaan. Motieven: fit blijven, voor de gezelligheid, de ‘breek in de week’, even de kop in de wind, allemaal andere vormen en motieven, met één kenmerk: er komt geen tijdmeting aan te pas.
Terug naar de vraag. Hoeveel recreatieve roeiers zijn er? Extrapolatie van de verenigingsopgaven uit de enquête 2020 naar de hele KNRB-roeipopulatie (iets minder dan 1/3 student, ruim 2/3 algemene verenigingen) levert op dat de groep die vooral, of alleen maar, op de eigen club en het eigen vaarwater roeien ruim 20.000 roeiers groot is. T w i n t i g d u i z e n d ! Onze grootste doelgroep. De zwoegende meerderheid. Mooi dat we nu een commissie recreatief roeien hebben. Deze commissie is breed samengesteld met roeiers van Pampus, De Dragt, De Hoop, Alphen, Weesp, Isala en Amycus. Er ligt met dit gegeven in de hand voor hen een mooie uitdaging om de belangen en behoeften van de recreatieve roeier te beantwoorden. Hoewel.. ‘De’ recreatieve roeier? Ik vrees dat die ook niet bestaat.
Jan Op den Velde, chroniqueur van zijn roeicarrière bij Laga, is op 3 februari overleden, 90 jaar.
Hij had veel plezier in het op schrift stellen van zijn roeimemoires, met vaak zelf gemaakte tekeningen. Hij heeft daarmee vanaf april 2020 meer dan 50 bijdragen geleverd aan www.roei.nu.
Jan roeide van 1950 tot 1954 – ‘toen ongekend lang’ schreef hij – als student in Delft en in 1952 op de Olympische Spelen in Helsinki. Daar maakte een ploeggenoot tijdens de herkansing, terwijl ze een ruime voorsprong hadden, een snoek, ze verloren alsnog, dat was het einde van de Spelen voor Jan. Hij schreef er met veel humor over.
Zijn laatste bijdrage was van oktober vorig jaar, met de titel De Russen komen.
Na zijn studie Civiele Techniek hield het roeien op tot hij in 1965 een ploeg coachte en met hen in de boot stapte om de Head te varen. Zo kwam hij terug in de roeiwereld en vervulde functies bij de Roeibond, in commissies, als kamprechter en wedstrijdleider.
Zijn werk voor baggermaatschappijen bracht hem over de hele wereld en waar mogelijk ging hij roeien. Na zijn pensioen woonde hij enige jaren in Noord-Spanje, niet ver van de olympische roeibaan daar. De afgelopen jaren roeide hij bij Tromp ‘niet meer in de boot maar nog wel op de koffie met de ploeg’, zoals hij het formuleerde.
Roei! gaat dit voorjaar zijn roeimemoires in boekvorm uitbrengen.
Door Feike Tibben | 6 februari 2021
Feike Tibben is bestuurslid van de Koninklijke Nederlandse Roeibond, met als portefeuille innovatie en infrastructuur. Lees al zijn bijdragen – op persoonlijke titel – van Feike hier.
In m’n vorige bijdrage heb geschreven hoe inspirerend de urban sport kan zijn met name om het open karakter. En natuurlijk is dan je eerste gedachte: dat kan bij hun, maar ja die rommelen maar wat aan, het is geen echte sport, zoals wij roeiers.
Maar dan lees ik dat de wielerbond, de skateboardfederatie, de basketbalbond en de turnbond, Urban Sport in hun beleid hebben opgenomen. Eens even neuzen hoe die het open karakter en focus op plezier en creativiteit vorm geven.
De turnbond blijkt een pilot te doen waarbij de turners tot negen jaar geen wedstrijden meer hebben. De sporters beleven daar weinig plezier aan en het zorgde teveel voor gestreste ouders en dito coaches. De jonge kinderen krijgen meetmomenten waarbij ze hun eigen prestaties kunnen meten ten opzichte van de vorige keer, niet ten opzichte van andere kinderen. Samen sporten blijft zo plezierig. Het verplichte wedstrijdverloop is vervangen door een soort cafetariamodel waaruit kinderen zelf een wedstrijdprogramma mogen samenstellen. Nog een heel eenvoudige, die zo uit urban sport lijkt overgenomen: het omdraaien van de waardering. Tot nu toe kregen kinderen in de beoordeling aftrek voor dingen die niet goed waren in de uitvoering van een oefening. Dat is omgedraaid: er worden complimenten uitgedeeld. Bovendien is waardering geen verplichting meer. Je kunt ook zonder jury-oordeel meedoen.
In de atletiek en bij turnen worden bij de jongste kinderen vooral gekeken naar groepsprestaties , Zo wordt de nadruk op samen sporten vergroot. Bij athletic champs is het verplichte ‘3 x’ (kogelstoten, verspringen etc.) afgeschaft. Je mag zo vaak je wilt binnen een bepaalde tijd. Een minder gelukte uitvoering is dan niet zo interessant: je gaat gewoon nog een keer (en nog een keer).
Bij rugby focust de jeugd op gelijkwaardige wedstrijden. Als één team duidelijk te sterk is stopt de wedstrijd en worden teams gelijkwaardiger ingedeeld. Kinderen zouden zo minder focussen op winst of verlies en zich meer richten op goede acties en creatief spel. Het competitiesysteem is hier ook aan aangepast: het doelsaldo is tijdens de competitie niet meer zichtbaar.
Een club als Wielervereniging Ede zorgt dat je zonder dat je lid wordt met een strippenkaart bij de club fietsbeheersing kunt leren: Tricks en moves op je nieuwe bike. Als dat niet urban is! Een kind dat een nieuwe fiets koopt bij de fietsenmaker krijgt een voucher voor een eerste clinic op de vereniging. Win-win.
En zo kan ik nog wel even doorgaan. Wat een mooie bewegingen zijn er toch in de sportwereld. Ik zou de sportverenigingen willen uitdagen om zich te verdiepen in de Urban Sport-aanbieders in de buurt, kijken wat daar gebeurt en wat je daarvan mee zou kunnen nemen naar de eigen vereniging. Hé roeiers geef je vereniging een boost en ga eens kijken bij Pier15 in Breda, Dynamo in Eindhoven, Commonground in Arnhem, Skateland in Rotterdam, Waalhalla in Nijmegen, bezoek de Urbansportweek in Amsterdam , of ga gewoon eens naar een ‘urbannen’ in je omgeving.
Feel the vibe. Let’s row.
Door Feike Tibben | 23 januari 2021
Feike Tibben is bestuurslid van de Koninklijke Nederlandse Roeibond, met als portefeuille innovatie en infrastructuur. Lees alle bijdragen – op persoonlijke titel – van Feike hier.
Afgelopen weken heb ik me, gestimuleerd door jongeren in mijn omgeving, met veel plezier verdiept in Urban Sports. Je weet wel Freerunning, skateboarding, BMX-en, of 3×3 basketbal, op straat, op een veldje, of in een hal. Voor mij als verenigingsman een leuke ontdekking. Urban Sport wordt totaal anders beleefd – ik omzeil hier bewust het woord ‘georganiseerd’ – dan wat ik gewend ben: geen vereniging met leden die op vaste tijden trainen, geen kaders, geen bestuur, ook geen bestuursvergaderingen of trainingsroosters, maar gave trucs, eigen verantwoordelijkheid, eigen creativiteit, saamhorigheid, vrijheid en heel veel plezier. ‘Jaja..’, hoor ik jullie zeggen, ‘misschien leuk die vrijheid en speelsheid, maar niet bij ons.’ (….‘want onze sport vraagt volharding en discipline’, ‘want onze boten zijn zo duur en kwetsbaar’, ‘want zo kom je nooit tot prestaties’, ‘want zo zijn we niet’, want er moet structuur zijn’, ’want…. ‘ vul zelf maar in)
Maar toch… als we nog meer jongeren willen aantrekken is het misschien goed om eens te kijken naar de succesfactoren van deze nieuwe sporten. Daar is aanleiding voor: inmiddels zijn er in de grote steden meer urban sporters dan voetballers, en aantallen zijn growing.
Als je je verdiept in de kenmerken van Urban Sports ontdek je interessante dingen. Allereerst is Urban Sport a way of living. Het is meer dan bewegen. Er hoort kleding bij, kunst, dans, film, muziek. Een scene met diverse culturen en subculturen die om elkaar heen bewegen en allemaal een andere achtergrond hebben. Die achtergrond staat niet op zich, de heritage is belangrijk, weten waar je sport vandaan komt. Maar ja, wat is er dan zo nieuw dan een traditionele roeivereniging? Ook van roeien hoor je dat het geen sport is maar ‘a way of living’. Om over kleding nog maar te zwijgen. Kijk ons zitten met onze jasjes. Filmcultuur? Die hebben wij ook! En de heritage? Duh,.. daar hebben we een heel Roeimuseum voor. Maar de overeenkomsten gaan verder. Net als bij traditionele verenigingen is de community is belangrijk: bij elkaar komen op basis van gedeelde waarden of een gedeelde style. Do-it-together. Samenwerken als de manier om dingen voor elkaar te krijgen. Tja ook dat herkennen we bij de traditionele verenigingen: we verenigen om samen voor elkaar te krijgen wat in ons eentje niet lukt.
Verschillen zijn er natuurlijk ook. Het belangrijkste wat mij betreft: het open karakter: Meer dan bij de traditionele sporten bepaalt de sporter zelf hoe die sport, welk nieuws die wil leren en van wie. Experimenteren, proberen en mislukken horen bij Urban Sports. De communities zijn best hecht, maar ook heel open. Iedereen doet mee en voor iedereen is er plek. Je hoeft geen lid te worden, maar je gaat gewoon naar een faciliteit toe, zoekt een peer group en doet mee: ‘laat maar zien wat je kunt’. Spannend? Natuurlijk! Zeker spannend voor ons in de meer traditionele sport. Daar willen we juist steeds meer eisen, diploma’s, verklaringen en programma’s en is er weinig ruimte om te experimenteren of af te wijken.
Maar zou het niet leuk zijn als we meer ontdek- en fun-elementen kunnen toevoegen aan de sport. Zou het niet inspirerend zijn als we bijvoorbeeld jongeren zelf meer verantwoordelijkheid geven. Urban Sports laten zien dat het kan: jongeren bepalen zelf of ze een trick of move willen leren of durven proberen. Voorzichtige stapjes zetten we als roeibond, bijv door verenigingen te simuleren om junioren meer ruimte te geven (een eigen programma en eigen budget voor de juniorencommissie), en junioren de mogelijkheid te geven om zelf te coachen , niet via een ingewikkeld diploma-systeem maar eenvoudig, laagdrempelig en online (natuurlijk). Maar er is vast nog veel mogelijk om nog veel meer jongeren aan te spreken. Waar zijn we bang voor?
Jaloers kijk ik naar de wielerbond, de skateboardfederatie, de basketbalbond en de turnbond die elementen van Urban Sport in hun beleid hebben opgenomen. Maar zo hoog over hoeft het niet: Ga als vereniging eens een middagje kijken bij Urban-Sportaanbieders in de buurt en kijk wat daar gebeurt en wat je daarvan mee zou kunnen nemen naar de eigen vereniging.
Ik nodig jullie uit te gaan kijken bij Pier15 in Breda, Dynamo in Eindhoven, Commonground in Arnhem, Skateland in Rotterdam, of ga eens de Urbansportweek in Amsterdam bezoeken, of ga gewoon eens naar een urban aanbieder in je omgeving.
Feel the vibe!
Door Feike Tibben | 14 januari 2021
Feike Tibben is bestuurslid van de Koninklijke Nederlandse Roeibond, met als portefeuille innovatie en infrastructuur. Lees alle bijdragen – op persoonlijke titel – van Feike hier.
Mijn laatste bijdrage van 2021 ging over sportvrijwilligers. Dat we in Nederland vrijwilligersland no 1 zijn, en hoe raar het is dat op het woord vrijwilliger soms negatief wordt gereageerd.
Voor ons als sport is een goed vrijwilligersleger van wezenlijk belang, dat weten we maar al te goed van onze eigen verenigingen. Het is raar dat op het woord vrijwilliger soms negatief wordt gereageerd, maar misschien zijn we wel toe aan een herijking van de term. Het hardnekkige beeld van de eeuwige clubicoon die de hele dag rond de club hangt klopt al lang niet meer.
Een studie van het Verwey Jonker Instituut noemt vier typen vrijwilligers: de dienstverlener, de regelaar, de stimulator en de ondernemer. Ik denk dat we in deze typologie allemaal wel vrijwilligers kennen. Met ‘one size fits all’ doen we vrijwilligers te kort. De moderne vrijwilliger wil een duidelijke opdracht, heldere taken, waardering. Modern vrijwilligersmanagement vraagt meer dan alleen een oproep doen op de site of het verenigingsblaadje ‘wie wil…?’ vul maar in.
Modern vrijwilligersmanagement wordt steeds meer een vak. Een vak met een eigen platform (www.vrijwilligerwerk.nl met prachtige voorbeelden, kijk er eens op!) en een heuse vrijwilligershoogleraar. Goed dat we dat en die hebben want we staan best voor een stevige uitdaging: We stellen als sporters meer eisen aan onze sportieve omgeving. We willen deskundige trainers, verantwoorde begeleiding en spullen die beschikbaar en in orde zijn. We gaan sport steeds meer als een noodzakelijke voorziening zien en sportend Nederland wil het aantal sporters omhoog brengen van 50% nu naar 75% in 2030. Bij die ambitie steekt onze bondsdoelstelling – 15.000 roeiers erbij in 2030 – maar bleekjes af. Al die groei- en verbeterontwikkelingen maken dat we er niet aan ontkomen onze verenigingen te professionaliseren. Dat betekent niet dat dat verenigingen uiteindelijk worden bestierd door betaalde krachten. Wel betekent het dat er een uitdaging ligt om deskundigheid van de ondernemende, stimulerende, regelende en dienstverlenende vrijwilligers te vergroten.
In veel vakliteratuur over sport en vrijwilligerswerk is de ontwikkeling die ik hierboven schets te lezen. Toch zie ik nog maar weinig verenigingen de professionaliseringsstap maken. Wel verklaarbaar: Als sport zijn we gewend zelf onze broek op te houden en zelf zaken te regelen. Dat is onze kracht en zo zijn we groot geworden. Kwaliteitskaders zijn er maar weinig. En als ze er zijn hebben we die vaak zelf, op onze eigen manier, vormgegeven. En wie maken over het algemeen zulke kaders? Precies: diezelfde vrijwilligers. En zo is de cirkel weer rond.
Zou het geen mooie uitdaging zijn om zonder onze geschiedenis en de kracht van verenigingen te verloochenen, de kwaliteit van ons vrijwilligerscorps en de kwaliteit van ons vrijwilligersmanagement omhoog te brengen? Veel onderzoeken laten zien dat door vrijwilligers serieus te nemen, eisen te stellen, hen de gelegenheid te bieden door bijvoorbeeld opleiding ook aan die eisen te kunnen voldoen en die te belonen en waarderen, lol en waardering toenemen en vrijwilligers niet – wat velen denken – eerder afhaken, maar juist langer betrokken blijven.
De vrijwillige ondernemer, de vrijwillige stimulator, de vrijwillige regelaar en de vrijwillige dienstverlener worden zo op maat bediend. Als roeibond – de vereniging van roeiverenigingen – pakken we de handschoen op. Ook wij hebben immers tal van vrijwilligers, als lid van commissies, als kamprechter, of als motorbootkapitein. Sinds de ALV van 20 november hebben we in de persoon van IJsbrand Haagsma een bestuurslid opleidingen en vrijwilligersbeleid. Er ligt een mooie opgave. Welke vereniging volgt?
